"Ο Χριστόφορον ο Κολόμβον εύρεν την Αμερικήν"!

Συντάχθηκε απο τον/την Δέσποινα Πολυχρονίδου

Κυριακή, 27 Ιούνιος 2010 12:06

Η σχωρεμέντσα η μάνα μ’ αγράμματεσσα έτον, άμα πολλά ερώτανεν και πολλά εμαθάνεν. Τα γράμματα πολλά εγάπανεν και πάντα έλεεν: «Εγώ να εξέρνα γράμματα, του βασιλέα τη μάναν πα, θ’ εγάμνα».    Καλέσσα καρή ετον, καματερέσσα και μαναχόν τα’ εκεινές τη δουλείαν ετέρνεν. Καμίαν ‘κ’ επέηνεν ση γειτονίαν να ευτάει ποσποασλούκα. Η εμορφία τ’ς πα εδεβαίνεν τ’ Αρμέντσας τη Παναΐας και τη Τζιοκόντας ντο λέγνε…Εγώ ψέματα καμίαν ‘κι λέω. Τα ψέματα απέσ’ ση Δαβόλ’ το κορδύλ’ κείνταν. Η αλήθεια έν’ του Θεού…    Έναν ημέραν, εθαρρώ ατώρα έν’, ετίζευαμε καπνά αφκά σο χαγιάτ’ν εμουν. Σιμά μουν εκάθουτον ο κύρ’ ιμ’ απάν σ’ έναν χαμελόν σκαμνόπον και εδέβαζεν εφημερίδαν. Η μάνα μ’ έτον πολλά νεγκασμέντσα εκείνο την ημέραν. Ας’ σον πιρνόν ους το βράδον έπλυνεν τ’ αλώματα και εζύμωσεν κιόλα.    Σο βράδον κέσ’, έρθεν εκάτσεν με τ’εμάς να τιζεύ’ καπνά. Εκείνε νεγκασμέντσα έτον, εχουμουράεν και επέμ’νεν εκαικά. Ετίζεψεν έναν βελόν καπνά κ’ επεκεί επέραν ατεν τα’ ομμάτα τ’ς. Όντες εγνέφ’σεν, εκαρτζάλωσεν τ’ ομμάτα, ετέρεσεν ολόερα και είπεν τον κύρη μ’: «Γιάννε, ντο δεβάεις σην εφημερίδαν; Πέει μας κάτ’, να μαθάνομε ντο γίνεται σον κόσμον και απονυστάζομε κιόλα».    Ο κύρη μ’ δάσκαλος έτον και οι δασκάλ’ παρακάλεμαν ‘κι θέλνε. Αμάν ερχίνεσεν το δασκάλεμαν: «Αυτή τη στιγμή διαβάζω κάτι για τον Χριστόφορο Κολόμβο. Ο Χριστόφορος Κολόμβος ήταν Ιταλός, διάσημος θαλασσοπόρος, εξερευνητής κ.λ.π…. και έτσι ανακάλυψε την Αμερική, το Νέο κόσμο όπως λέμε».    Εμείς εφέκαμε τη δουλείαν εμουν, έχασαμε το στόμαν και έκουαμε ντο έλεεν ο κύρτς εμουν. ‘Οντες ετελείωσεν τη μεσελέν, εκλώσταμε ση δουλείαν εμουν.    Επεκεί και ύστερα εδέβαν κάμποσα ημέρες και έναν Κερεκήν ημέραν, αναχάπαρα ο κύρη μ’ ερώτεσεν τη μάνα μ’: «Ελένη, μήπως θυμάσαι το όνομα του ανθρώπου που ανακάλυψε την Αμερική;»    Η μάνα μ’ σιφτέν εχπαράεν κ’ επεκεί ενούντσεν ολίγον, επουστούρ’σεν κάτ’ απέσ’ σο στόμαν ατ’ς και είπεν δυνατά: «Ο Χριστόφορον ο Κολόμβον εύρεν την Αμερικήν!».    Ο κύρη μ’ κ’επίστευεν καμίαν να δίγ’ ατον σωστόν τσοάπ’ η μάνα μ’, εντώκεν τα τσάπας ατ’ και είπεν: «Μπράβο! Γυναίκα, ομολογώ πως δεν περίμενα ποτέ να θυμάσαι το όνομα του Χριστόφορου Κολόμβου. Μπράβο!»    Τη μάνας ιμ’ η γούλα εγομώθεν, τα δάκρα τ’ς ελάγγεψαν έξ’ ασ’ σ’ομμάτα τ’ς άμον σταφύλί βοτρύδα. Με το ζόρ’ εκαλάτσεψεν και είπεν: «Δάσκαλε! Μου του είμαι αγράμματεσσα, εθαρρώ παλάλα πα ‘κ’ είμαι. Έξερα ντο θα ερωτάς με κάποτε να λέω σε τ’ όνεμαν του Χριστόφορε Κολόμβου και πολλά ετυραννίγα να ευρήκω ντο να ευτάω να ευρήκω τον τρόπον και θυμούμαι εύκολα τ’όνεμαν ατ’.    Έναν πράμαν να εξέρτς! Αν ‘κ’ είχεν κώλον ο αδελφό’ σ’, ο Χριστόφορον, ατότε θα έλεπες αν έλεγα σε ατώρα τ’ όνεμαν του Χριστόφορε Κολόμβου» Ο Κύρη μ’ εκορδυλέασεν τ’ οφρύδα τ’ και είπεν τη μάνα μ’: «Πώς εκφράζεσαι έτσι; Τι θέλεις να πείς;»    Η μάνα μ’ ελάιξεν ολίγον το κιφάλ’ και ξαν’ είπεν:    «Εγώ αγράμματεσσα καρή είμαι, εθέλνα να γράφτω τα’ όνεμαν, του Χριστόφορε Κολόμβου, άμα ‘κ’ έξερα ντ’ άγνα να γρ’αφτ’ ατο. Η άχαρεσσα!  Όθεν εκάθουμ’νε, όθεν ευρίουμ’νε, σην εγκλησίαν απές πα επουστούριζα και έλεγα: «Του Χριστοφόρ’ εμουν ο κώλον!». Αέτσ’ ‘κ’ ενέσπαλα το όνεμαν του Χριστόφορε Κολόμβου!»    Εκείνο την ημέραν το χαγάτ’ν εμουν εσείεν ασ’ σα γέλ’τα και καμίαν ‘κ’ ανασπάλ’ ατο.    Εκιτί ανθρώπ! Τα ισκάδες και τ’ ιχνάρα σουν ούλα εβζήγαν κ’ εχάθαν ασ’ ση γης το πρόσωπον.- Να προσκυνώ τα χωμόπα σουν! Ν’ αγάζ’νε και να μυραγάζ’νε τα ψη’’οπα σουν! Λέξεις: Ποσποασλούκα = κουτσομπολία, νεγκασμέντσα = κουρασμένη, τιζεύω = βελονιάζω, μπουρλιάζω (καπνά), εγνεφίζω = ξυπνώ, πουστουρίζω = ψιθυρίζω, κρυφομιλώ, ιχνάρα = ίχνη. Φράσεις: Επέραν ατεν τ’ ομμάτα τ’ς = κοιμήθηκε. Αχάνω το στόμα μ’ = χάσκω. Μου του είμαι αγράμματεσσα = επειδή είμαι αγράμματη. Εχουμουράεν κ΄επέμνεν εκαικά = διαλύθηκε από κούραση και έμεινε εκεί κοντά. (Δημοσιεύθηκε στην «Ποντιακή Εστία», τεύχος 143) Πηγή...