Ο Ποσειδώνας και ο Αλφειός!

http://pyrron.blogspot.com/2009/04/blog-post_6298.html
Νερό, αρχαιότητα και Πολιτισµός

Οι περισσότεροι πολιτισµοί γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν γύρω από το νερό. Ειδικότερα, στις ακτές της Μεσογείου εµφανίστηκαν οι σηµαντικότεροι από αυτούς (Μίνωες, Αρχαίοι Έλληνες, Φοίνικες, Αιγύπτιοι, Άραβες, Ρωµαίοι). Σε αυτούς τους πολιτισµούς από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα το νερό κατέχει ιδιαίτερα µεγάλη σηµασία. Δίνει ζωή, επιτρέπει την καλλιέργεια τροφής, τη µεταφορά αγαθών και το εµπόριο και µαζί µε όλα αυτά την ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων. Αποτυπώνεται στη µυθολογία, στη φιλοσο-φία, στη θρησκεία, στα ήθη και έθιµα των λαών, άλλοτε εξυµνείται ως θεότητα και άλλοτε θεωρείται πηγή ζωής και ενέργειας, που χαρίζει δύναµη και καλή υγεία. Άλλες φορές το νερό προστατεύεται από θεότητες. Οι δρόμοι του νερού αποτέλεσαν για πολλά χρόνια τα φυσικά σύνορα της αρχαιότητας και πηγή ευημερίας.

Νερό και Μυθολογία

Τη σηµασία του ζωογόνου ρόλου των νερών τη βρίσκουµε στους µύθους πολλών λαών. Κάνοντας ένα ταξίδι µέσα στο χρόνο και φτάνοντας ως την προϊστορική εποχή, διαπιστώνουµε ότι οι προγονικοί λαοί της ανθρωπότητας είχαν πλήρη επίγνωση της ζωογόνου σηµασίας, αλλά και της φοβερής δύναµης των νερών. Για το λόγο αυτό τιµούσαν τα νερά ως θεότητες, τις οποίες παράλληλα, ζητούσαν να εξευµενίσουν.

Στους µύθους όλων των λαών, το νερό αποτέλεσε στοιχείο έµπνευσης και δοξασίας.Μένοντας στον πιο κοντινό µας χώρο, την ελληνική µυθολογία, θα ήταν λάθος να παραγνωρίσουµε ότι η ίδια η µυθολογία, σε κάποιες χαµένες στο χρόνο εποχές, «ποτίστηκε στα ιερά νάµατα των Ινδιών και της Περσίας», όπως λάθος θα ήταν να παραλείψουµε και την «µετανάστευση» της µυθοπλαστικής ελληνικής παράδοσης, «στις ιπποτικές παραδόσεις του Μεσαίωνα, που φτάνουν ως τη δηµιουργία των θεών του Βορρά». Με άλλα λόγια, εύκολα ανακαλύπτει κανείς ότι οι θεοί των Ινδιών, της Περσίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της βόρειας Ευρώπης, παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά καιύφος συγγένειας, που δεν µπορεί να είναι τυχαία, αλλά παραπέµπουν σε κοινή αφετηρία.Οι αρχαίοι Έλληνες, που τιµούσαν τα νερά σανθεότητες, φαντάζονταν τον Ωκεανό σαν έναν τεράστιο ποταµό, που ρέει γύρω από τη Γη, δεν είχεπηγές, ούτε εκβολές και ήταν πατέρας όλων των ποτάµιων θεών. Τρεις χιλιάδες Νύµφες και τρεις χιλιάδες ποταµοί ήταν τα παιδιά του Ωκεανού και της Τύθηος. Πολλές από τις Νύµφες, όπως οι Ναϊάδες, προστάτιδες των νερών, κατοικούσαν στα γλυκά νερά και διέθεταν δυνάµεις µαγικές και αναζωογονητικές.Πολλοί πολιτισµοί αναγνωρίζουν, εξάλλου, το γεγονός ότι η ζωή ξεκίνησε µέσα από το νερό και αυτό αποτυπώνεται στους µύθους, π.χ. η Αφροδίτη, θεά του έρωτα, της αναπαραγωγής και της ζωής, αναδύεται µέσα από το νερό.

Θεοί της θάλασσας

Κάποτε, οι αρχέγονοι λαοί και µετέπειτα κάτοικοι του ευρωπαϊκού χώρου, εγκατέλειψαν την κεντρική Ελλάδα, για να βαδίσουν προς τη Ανατολή. Στο δρόµο τους και όταν έφτασαν στις ακτές της Μικράς Ασίας και του Εύξεινου Πόντου, ήρθαν αντιµέτωποι µε τη θάλασσα και τα θαύµατά της, που τους δηµιούργησε πλήθος από εικόνες και µύθους, συνυφασµένους µε τα θρησκευτικά συναισθήµατα, που προκαλούσαν οι δυνάµεις της φύσης. Επίσης, οι θαλασσοπόροι Έλληνες επιστρέφοντας στον ελλαδικό χώρο, ένιωθαν την ακαταµάχητη γοητεία της θάλασσας και ήταν φυσικό να δηµιουργήσουν σηµαντικούς µύθους για τη θάλασσα, που εµπλουτίστηκαν από τη µεταφορά παραδόσεων. Ένας από αυτούς τους µύθους ήταν ο µύθος του Νηρέα. Ο «άλιος γέρων» Νηρέας, ζούσε σε ένα λαµπερό ανάκτορο, που βρισκόταν στο βάθοςτων υδάτων, και αντιπροσώπευε την «αγαθή θάλασσα που δεν εξαπατά και δεν φοβίζει τον άνθρωπο». Άλλη θαλάσσια θεότητα, ο Πρωτεύς, εκπροσωπεί την αστάθεια της θάλασσας, αλλά επειδή γνωρίζει την µαντική τέχνη, καθοδηγεί τους ναυτικούς. Η θεότητα Ίρις παρουσιάζεται µετά τη θύελλα, για να καθησυχάζει τους ανθρώπους. Σηµαντικός θεός και ο Γλαύκος (από το γλαυκό χρώµα της θάλασσας), ο οποίος εκπροσωπεί την θαλάσσια ζωή και η παράδοση λέει πως πρώτα ήταν ένας φτωχός ψαράς.Ωστόσο, η σηµαντικότερη θεότητα των νερών, ήταν ο Ποσειδώνας (Ποσίδης ή Ποσιδάων, λέξη ταυτόσηµη µε την σανσκριτική Ιδάσπατι που σηµαίνει «άρχων των νερών»), ο θεός του υγρού στοιχείου µε όλες τις µορφές του. Για τις ηπειρωτικές περιοχές ήταν ο θεός των ποταµών, που ποτίζουν και γονιµοποιούν τη γη και ο θεός των πηγών, που είχε στην κυριαρχία του και τις λίµνες. Σύµφωνα µε το θρύλο είχε την κατοικία του στον Αλφειό ποταµό. Ο αγαθός θαλάσσιος θεός, που ανακάλυψαν οι Αργοναύτες στις ακτές της Λιβύης, ήταν ο Τρίτων, που βοηθά τους Αργοναύτες να βρούνε το δρόµο τους και να µη χαθούν. Αλλά, ύστερα από τη «µετανάστευσή» του στην Ελλάδα, ο Τρίτων αποκτά και ένα νέο πρόσωπο, που εκφράζει τη θυµωµένη και την άγρια θάλασσα. Τέλος, να µην ξεχνάµε τις θαλασσινές Σειρήνες που κατοικούν στον πορθµό της Σικελίας και εκφράζονται από δύο άγριες οντότητες, τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Στην Ισλανδική – Νορβηγική Μυθολογία ο Νγιορρ είναι ο θεός της θάλασσας, ενώ ο γιος του ο Φρέυρ είναι ο θεός της φύσης και της νεραϊδοχώρας Αλφχάιµ. Οι Εσκιµώοι µιλούν για τη Σέντνα, θεά της θάλασσας. Η Σέντνα ήταν ένα κορίτσι που αρνήθηκε τους µνηστήρες της και αποφάσισε να παντρευτεί ένα πουλί. Ο πατέρας θύµωσε, σκότωσε τον άντρα της και την έβαλε σε µια βάρκα, για να τη γυρίσει πίσω στο σπίτι.Στην επιστροφή, όµως, σηκώθηκε τρικυµία και ο πατέρας έριξε το κορίτσι στη θάλασσα, παρά τηναπελπισµένη της προσπάθεια να γαντζωθεί στη βάρκα. Έτσι, εκείνη έφτασε στο βυθό και από εκεί προσέχει όλα τα πλάσµατα της θάλασσας. Κάθε φθινόπωρο γίνονται µεγάλες γιορτές προς τιµήν της.

Οι Ινδιάνοι Κούνια του Παναµά πιστεύουν ότι ο Ωκεανός σχηµατίστηκε, όταν ένας ηµίθεος, ο Ιµπέλελους, κατόρθωσε να κόψει µετά από πολλές προσπάθειες το δέντρο από αλάτι, που το στήριζαν τα ίδια τα σύννεφα.

Θεοί ποτάµιοι

Στα οµηρικά έπη, ο Ωκεανός παρουσιάζεται ως στοιχείο αρχέγονο του κόσµου, ως η αρχή του ρευστού στοιχείου µε τις διάφορες µορφές του, που η φαντασία των ανθρώπων τον έβλεπε «ως έναν απέραντο ποταµό, που περιβάλλει τη γη και καθόλου δεν ταυτίζεται µε τη θάλασσα». Στον Ηράκλειτο είναι «η πρώτη αρχή, το πλαστουργό των πάντων στοιχείο». Για να δηµιουργηθεί αυτός ο ποτάµιος θεός, έφτανε να παρακολουθήσει κανείς τη φύση στις παραποτάµιες περιοχές, µε τα δέντρα και τα φυτά πάντα σε θαλερή κατάσταση, µε τις γενιές των ανθρώπων και των ζώων, που ποτίζονται από τα νερά, να έρχονται και να παρέρχονται, ενώ ο ποταµός να παραµένει ζωντανός και ανεξάντλητος. Στον ελλαδικό χώρο, όλοι σχεδόν οι ποταµοί θεοποιήθηκαν από τους ανθρώπους. Ο Ίναχος, ο Ασωπός, ο Κηφισός, ο Πηνειός, ο Αλφειός, ο Ιλισός, ενώ ο µεγαλύτερος ποτάµιος θεός ήταν ο Αχελώος. Το ίδιο συνέβαινε και στην Ασία µε τους θεϊκούς ποταµούς, τον Κάικο, τον Έρµο, τον Κάυστρο, τον Μαίανδρο, τον Σαγγάριο. Τιµές θεών απέδιδαν και οι Έλληνες στους ξένους ποταµούς Νείλο, Φάσι, Ίστρο, Ηριδανό. Σηµαντική θέση στη µυθολογία έχουν και «οι κόρες της καταιγίδας» οι Νύµφες. Στην Αρκαδίαέχουν καταγραφεί τελετές µε σκοπό να εξευµενίσουν τις Νύµφες σε εποχές ξηρασίας, ενώ ανάλο-γες τελετές καταγράφονται στο Ριγ-Βέδα (συλλογήιερών ύµνων των Αρίων), στις αρχές του 19ου αιώνα ακόµα, στη Βρετανία και την Ουαλία.Ο Ποσειδώνας λατρευόταν στη Βοιωτία, µια περιοχή πλούσια σε νερά, στην οποία βρισκόταν και η λίµνη της Κωπαΐδας. Η ένωση των νερών και της γης, από την οποία γεννιούνται οι καρποί, που τρέφουν το ανθρώπινο είδος, εκφράζονται στη µυθολογική γλώσσα µε την ερωτική σχέση του Ποσειδώνα και των Νυµφών. Στην Τροιζηνία υπήρχε ο µύθος ότι ο πρώτος κάτοικος της χώρας, ο Ώρος είχε µια κόρη, τη Ληίδα. Η Ληίς (η καλλιεργηµένη γη) γονιµοποιήθηκε από τον Απόλλωνα και έφερε στον κόσµο τον Άλθηπο, δηλαδή τον θρεπτικό καρπό. Αλλά ο θεός των νερών έχει και την άλλη όψη, την άγρια, που πρέπει να εξευµενιστεί. Οι Τρώες για να τιµήσουν τον δικό τους θεό-ποταµό τον Σκάµανδρο, έριχναν ζωντανούς ίππους στα κύµατα. Τη Νύµφη Αρέθουσα ερωτεύτηκε ο ποταµός Αλφειός, όταν κάποτε εκείνη λούστηκε µέσα στα νερά του επιστρέφοντας από κυνήγι. Όταν της φανέρωσε τον έρωτα του, εκείνη το έβαλε στο πόδια και ο Αλφειός την κυνήγησε, για να τη σταµατήσει. Η θεά Άρτεµη επενέβη, για να τη βοηθήσει και µεταφέροντάς την µε ένα σύννεφο, τη µετέτρεψε σε πηγή, σε ένα νησί κοντά στις Συρακούσες. Ο Αλφειός τότε χύθηκε στη θάλασσα, για να τη φτάσει, προσέχοντας, ωστόσο, να µην ανακατέψει τα νερά του µε εκείνα του πελάγους, για να µπορέσει να ενωθεί µε τα καθαρά νερά της Αρεθούσας.

Στην Αιγυπτιακή Μυθολογία, ο Κνεπ, ο αιώνιος κρυµµένος θεός παριστάνεται µε ένα φίδι που βγάζει το κεφάλι του έξω από το νερό. Ο ποταµός Νείλος, που έδινε ζωή στην περιοχή και επέτρεπε τις καλλιέργειες και τη µεταφορά των αγαθών θεωρούνταν θεός. Οι Αιγύπτιοι πρόσεξαν ότι η στάθµη του Νείλου ανέβαινε πολύ και πληµµύριζε τις γύρω εκτάσεις κάθε περίπου 365 µέρες. Σύµφωνα µε αυτό δηµιούργησαν το ηµερολογιακό έτος. Επίσης, για να µπορούν να υπολογίζουν και να ξαναχωρίζουν τα χωράφια τους µετά τις πληµµύρες ανάπτυξαν πρώτοι τη γεωµετρία.Στα θέλγητρα των νερών αναφέρεται µια ασιατική τελετή, όπου οι κάτοικοι της Προύσας, τιµούσαν τον σύντροφο του Ηρακλή, τον Ύλα, που έπεσε θύµα της γοητείας τους και χάθηκε.

Στην Κίνα, τη νοτιοανατολική και κεντρική Ασία, ο δράκοντας ποταµός διασπείρει στη γη την τάξη και τη γονιµότητα.

Στους Ισλανδικούς – Νορβηγικούς µύθους, σύµφωνα µε τις συλλογές ποιηµάτων (Eddas), το πρώτο ον, ο γίγαντας Ύµιρ, γεννιέται από το νερό της τήξης των πάγων από τους δώδεκα ποταµούς, που πηγάζουν από την πηγή Βάργκελµιρ. Από τον πάγο που έλιωνε, δηµιουργήθηκε και µια αγελάδα, η Αουντούµλα, µε το γάλα της οποίας τρεφόταν ο γίγαντας Ύµιρ. Μέσα από τον πάγο γεννιούνται και οι άλλοι γίγαντες και οι θεοί. Από τον τόπο των Θεών, την Άσγκαρ, υψώνεται το δέντρο Ύγκντρασιλλ, ο άξονας του κόσµου. Οι ρίζες απλώνονταν σε τρεις τόπους, την Νέφλχαϊµ µε την πηγή Βάργκελµιρ, την Γιότουνσχάιµ µε την πηγή της Σοφίας, καθώς και την Μίντγκαρ, όπου µαζεύονταν οι µέλισσες που έφτιαχναν το καλύτερο µέλι στον κόσµο. Νερό, Έθιµα και Λαϊκές Δοξασίες

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν έθιµα, που κάνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι θα τους εξασφαλίσουν υγεία και ευτυχία. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς οι άνθρωποι συνήθιζαν να πηγαίνουν στις δηµόσιες βρύσες τους, για να γεµίσουν τις στάµνες τους µε το καινούριο αγιοβασιλιάτικο νερό. Για να καλοπιάσουν τη νεράιδα ή το ξωτικό που θεωρούσαν ότι κατοικούσε στις πηγές, τους πρόσφεραν σπόρους και γλυκίσµατα (µειλίγµατα), για να γλυκάνουν τα νερά τους. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η νοικοκυρά σηκωνόταν και πήγαινε στη βρύση, να πάρει το «αµίλητο νερό». Λέγεται έτσι, γιατί δε µιλούσε σε κανέναν ούτε όταν πήγαινε, ούτε ερχόταν. Στη βρύση έριχνε σιτάρι ή τυρί και έλεγε: «Όπως τρέχει το νερό, να τρέχει το µπερκέτι στο σπίτι σας». Μετά, γύριζε στο σπίτι της µε το νερό, χωρίς να βγάζει τσιµουδιά και µόλις έµπαινε στο σπίτι έλεγε: «Χρόνια πολλά» στους δικούς της. Το αµίλητο νερό το έχυνε στις τέσσερις γωνιές του σπιτιού, «για να τρέχουν όλη τη χρονιά τα καλούδια σαν το νερό». Μετά πραγµατοποιούσαν και διάφορες µαντικές τελετουργίες.

Πηγή :http://209.85.129.132/search?q=cache:GvdaZ-5aEWYJ:www.watersave.gr/site/images/stories/PDFs/05ekp.pdf+%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%AF+%CE%BA%CE%B1%CE%B9+%CF%85%CE%B3%CF%81%CF%8C+%

Αναρτήθηκε από Υπερνεφέλιος