ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ:ΟΙ ΜΑΟΡΙ

Μαορί
Μαορί (Māori) είναι το όνομα ιθαγενούς πληθυσμού της Νέας Ζηλανδίας, και της γλώσσας του. Η λέξη māori σημαίνει "κανονικός" ή "κοινός" στην Μαορί γλώσσα και διακρίνει τα θνητά όντα από τους θεούς

Οι Μαορί έφτασαν στη Ζηλανδία από την Πολυνησία πολύ πριν η χώρα αποικηθεί από τους Ευρωπαίους. Μάλιστα κάποιοι πιστεύουν ότι έφτασαν εκεί ταξιδεύοντας με κανό.
Οι παραδοσιακοί Μαορί ήταν κυνηγοί, ψαράδες και καλλιεργητές. Στις εποχικές δραστηριότητες περιλαμβάνονταν η καλλιέργεια κηπευτικών, το ψάρεμα και το κυνήγι πτηνών. Τα βασικά καθήκοντα ήταν χωρισμένα για άντρες και γυναίκες, αλλά υπήρχαν και πολλές ομαδικές δραστηριότητες όπως η καλλιέργεια και η συλλογή τροφής, και οι πολεμικές δραστηριότητες.
Η τέχνη ήταν και είναι ένα σημαντικό μέρος του πολιτισμού των Μαορί, όπως μαρτυρεί η διακόσμηση των σπιτιών, και η τεχνική που χρησιμοποιούν για την κατασκευή κανό, όπλων και άλλων αντικειμένων. Οι Μαορί φορούσαν επίσης πολύ διακοσμημένα προσωπικά κοσμήματα, και οι υψηλόβαθμοι είχαν συχνά τατουάζ.
Η θρησκεία των Μαορί είναι στενά συνδεδεμένη με τη φύση και τους προγόνους, και όλα τα πράγματα θεωρείται πως έχουν μια δύναμη ζωής (mauri).  Μερικοί άνθρωποι ή αντικείμενα περιέχουν mana - πνευματική δύναμη ή ουσία. Σύμφωνα και με την Πολυνησιακή παράδοση, ο Τανγκαρόα (Tangaroa) είναι ο θεός του ωκεανού και η καταγωγή όλων των ψαριών. Ο Τάνε (Tane) είναι ο θεός του δάσους και η καταγωγή όλων των πτηνών, και ο Ρόνγκο (Rongo) είναι ο θεός των ειρηνικών δραστηριοτήτων και της γεωργίας.
Σημαντικό στοιχείο της θρησκείας των Μαορί θεωρείται το «ταμπού», το οποίο μπορεί να ερμηνευθεί ως  κάτι το "ιερό", ή ως "πνευματικός περιορισμός" ή ως "απαγόρευση". Περιλαμβάνει δηλαδή κανόνες και απαγορεύσεις. Ένα πρόσωπο, ένα αντικείμενο ή ένα μέρος, που είναι ταμπού, δεν πρέπει να ακουμπηθεί από άνθρωπο, σε μερικές περιπτώσεις, ούτε καν να πλησιαστεί. Στις παλαιότερες εποχές για παράδειγμα, τα υψηλόβαθμα μέλη της φυλής δεν θα άγγιζαν αντικείμενα που ανήκαν σε χαμηλόβαθμα μέλη. Αυτό θεωρείτο "μόλυνση" και τα χαμηλόβαθμα άτομα δεν μπορούσαν να αγγίξουν τα αντικείμενα ενός υψηλόβαθμου ατόμου. Η ποινή ήταν ο θάνατος. Μια παραβίαση του ταμπού θεωρείτο από τους Μαορί ότι μπορούσε να είχε φρικτές συνέπειες, για τον παραβάτη, όπως αρρώστια ή και θάνατος. Οι χώροι ταφής και τα μέρη θανάτου ήταν πάντα ταμπού, και οι τοποθεσίες αυτές συχνά περιβάλλονταν από προστατευτικό φράκτη
Στις αρχές της δεκαετίας του 1800, οι Μαορί δέχτηκαν με ενθουσιασμό τον Χριστιανισμό και τις αρχές του και τις προσάρμοσαν στον πολιτισμό τους.
Το χάκα (haka) είναι ένα σημαντικό στοιχείο που συνδέεται με τον πολιτισμό αλλά και τη θρησκεία των Μαορί. Είναι από τα πολλά είδη ομαδικού χορού ή παράστασης. Εκτελούνται διάφορα χάκα ανάλογα με την περίπτωση. Υπάρχουν χάκα τραγουδιού και χαράς, και πολεμικά χάκα. Υπάρχουν διάφορου τύποι πολεμικού χάκα π.χ. ένα που εκτελείται χωρίς όπλα, συνήθως για να εκφράσει δημόσια ή ιδιωτικά αισθήματα, και είναι γνωστό ως "haka taparahi", και ένα άλλο, το peruperu, που εκτελείται με όπλα. Σε παλαιότερες εποχές, το περουπέρου εκελείτο πριν από τη μάχη. Σκοπός του ήταν να επικληθεί τον θεό του πολέμου και να προειδοποιήσει τους εχθρούς για τη μοίρα που τους περίμενε. Η εθνική ομάδα ράγκμπυ της Νέας Ζηλανδίας, οι Ολ Μπλακς, εκτελούν μέχρι και σήμερα ένα χάκα πριν από τους διεθνείς αγώνες τους.
Ένα άλλοι σημαντικό στοιχείο του πολιτισμού των Μαορί είναι το «τατουάζ». Πιστεύεται πως στην παραδοσιακή κοινωνία πολλοί ή οι περισσότεροι από τους υψηλόβαθμους είχαν τατουάζ, και αυτοί που δεν διέθεταν καθόλου θεωρούνταν άτομα κατώτερου κοινωνικού επιπέδου. Η απόκτηση των τατουάζ αποτελούσαν σημαντικό σταθμό στη ζωή ενός ατόμου, καθώς φανέρωναν ότι αυτό έχει φτάσει στην ωριμότητα και συνοδευόταν από πολλά τελετουργικά και ιεροτελεστίες. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο χρησιμοποιούσαν το τατουάζ ήταν για να γίνει το άτομο ελκυστικότερο στο αντίθετο φύλο. Οι γυναίκες δεν είχαν σε τόσο μεγάλο βαθμό τατουάζ.
Με την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της γης τους από τους Ευρωπαίους αποίκους, οι Μαορί εισήλθαν σε μια περίοδο παρακμής, και μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα θεωρήθηκε πως ο πληθυσμός τους θα έπαυε να υπάρχει ως ξεχωριστή φυλή και θα αφομοιωνόταν από τον Ευρωπαϊκό πληθυσμό. Η προβλεπόμενη παρακμή δεν συνέβη, και τα επίπεδα πληθυσμού συνήλθαν. Παρά τον μεγάλο βαθμό ανάμειξης μεταξύ των Μαορί και Ευρωπαϊκών πληθυσμών, οι Μαορί μπόρεσαν να διατηρήσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα. Ωστόσο κανένας Μαορί δεν ζεί σήμερα αποκλειστικά κατά τον παραδοσιακό προ-Ευρωπαϊκής επαφής τρόπο ζωής.
Ο Μαορί πολιτισμός και γλώσσα διδάσκονται στα περισσότερα Νεοζηλανδικά σχολεία, ενώ υπάρχουν και κοινοτικά σχολεία που διδάσκουν αποκλειστικά Μαορί. Η Μαορί Τηλεόραση, ένας κρατικά επιχορηγούμενος τηλεοπτικός σταθμός είναι δεσμευμένος να μεταδίδει κυρίως σε Μαορί γλώσσα. Οι Μαορί πολιτικοί έχουν επτά οριζόμενες έδρες στο Κοινοβούλιο της Νέας Ζηλανδίας, ενώ πολλά Νεοζηλανδικά συμβούλια και κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ως υποχρέωση να μελετήσουν και να συμβουλευτούν μαζί με τους Μαορί.

Νέα Ζηλανδία: Υμνος στην ποιότητα ζωής

«Η γη είναι μια μάνα που ποτέ δεν πεθαίνει». Αυτό πιστεύουν οι ιθαγενείς Μαορί της Αοτεαρόα, της Χώρας του Λευκού Σύννεφου, δηλαδή της Νέας Ζηλανδίας. Το καλό είναι ότι το πιστεύουν ακόμη και σήμερα όλοι οι Νεοζηλανδοί, είτε είναι έγχρωμοι Μαορί είτε είναι λευκοί (Παχέκας) απόγονοι αποικιοκρατών του παρελθόντος.

 

Στο ιερό βουνό Χικουράγκι των Μαορί μπορείτε να παρακολουθήσετε τον πολεμικό χορό «χάκα» γύρω από τα ξύλινα τοτέμ

Η Νέα Ζηλανδία είναι μια χώρα που βραβεύεται ως οικολογικός προορισμός. Μια χώρα που δεν δέχεται να κάνουν πυρηνικές δοκιμές στα χωρικά της ύδατα. Δεν είναι τόσο απόμακρη όσο μοιάζει λόγω της απόστασής της από τις άλλες ηπείρους και του κόστους του ταξιδιού. Τα φυσικά της τοπία, που έγιναν διάσημα σε όλο τον πλανήτη χάρη στην κινηματογραφική μεταφορά του «Αρχοντα των Δαχτυλιδιών», αλλά και με την ταινία «Μαθήματα πιάνου», οι πόλεις της που είναι κτισμένες βάσει πολεοδομικού σχεδιασμού, οι ιθαγενείς Μαορί με την αυθεντική φιλόξενη διάθεση, αποτελούν εχέγγυα για ένα πραγματικά ξεχωριστό ταξίδι στην άλλη άκρη της Γης!

Το φυσικό κάλλος της Ν. Ζηλανδίας ανταμείβει τον περιηγητή με καταπληκτικές πεζοπορίες σε τοπία, όπου τα γεφύρια αιωρούνται πάνω από πολύχρωμες λίμνες και θερμές πηγές, ή σε απέραντες ακτές που στολίζονται με ουράνια τόξα. Οι πολιτείες της μοιάζουν χαμένες μέσα στην οργιαστική βλάστηση και ξεχωρίζουν για την αρχιτεκτονική τους και την ποιότητα ζωής που προσφέρουν στους κατοίκους τους.

Οι Νεοζηλανδοί είναι ευαισθητοποιημένοι από τις αρχές του ‘70 σε σχέση με τα περιβαλλοντικά θέματα. Οι ιθαγενείς Μαορί, παρά την καταπίεση των προηγούμενων δεκαετιών και τη δήμευση της γης τους από τους Παχέκας(τα «λευκά κεφάλια»), κατάφεραν να διατηρήσουν το γενεαλογικό τους δέντρο wakapapa, μαζί με τη γλώσσα και την κουλτούρα τους.

Η Νέα Ζηλανδία είναι παράδεισος για τους ψαράδες

ΦΑΓΗΤΟ
Η διατροφή των Νεοζηλανδών βασίζεται στο κρέας και στα βραστά λαχανικά. Οι μετανάστες που ήρθαν από την Ασία έχουν ανοίξει εξαιρετικά ινδικά, κινέζικα και γιαπωνέζικα εστιατόρια. Στις μεγάλες πόλεις θα βρείτε όλων των ειδών τις κουζίνες και τα κινέζικα μαγειρεία είναι διάσπαρτα παντού. Μια μεγάλη μπριζόλα πάντως είναι το βασικό γεύμα των ντόπιων όπως και τα μαγειρεμένα στον φούρνο της γης εδέσματα. Δοκιμάστε γαλακτοκομικά προϊόντα, παγωτά και τυριά. Είναι ολόφρεσκα, οργανικά και ιδιαιτέρως εύγευστα. Οι Μαορί ξέρουν από ψάρεμα, οπότε αν βρεθείτε στα χωριά τους, όπως στην περιοχή Ρουατόρια, δοκιμάστε fish and chips στις καντίνες (ίσως είναι από τα πιο νόστιμα που έχετε δοκιμάσει) και θαλασσινές ποικιλίες στα εστιατόρια. Δημοφιλή είναι επίσης τα χέλια, οι αχιβάδες, τα μύδια, και ο τόνος - τον οποίο μπορείτε εύκολα να ψαρέψετε και μόνοι σας. Εξαιρετικά είναι τα τοπικά κρασιά και το λικέρ που φτιάχνουν οι Νεοζηλανδοί από ακτινίδια.

Οπως σε όλο τον κόσμο, έτσι κι εδώ τα δεντρόσπιτα είναι το αγαπημένο καταφύγιο των παιδιών

Στο Οκλαντ 
«Tony’s» (32 Lorne str, +6493732138). Από το 1968 γεμίζει με καλοφαγάδες που παραγγέλνουν μπριζόλα ή θαλασσινά.

«Antoine's» (Parnell Road, +649379 8756). Εδώ θα απολαύσετε το «μενού της νοσταλγίας», που το σερβίρουν από το 1973.

Οκλαντ: Μια πρωτοπόρος πόλη

Παγκόσμιο κέντρο ιστιοπλοΐας, το Οκλαντ, η πόλη με τους περισσότερους Πολυνήσιους στον κόσμο, προσελκύει επισκέπτες από όλες τις ηπείρους. Την ωραιότερη θέα απολαμβάνει κανείς από τον πύργο τηλεπικοινωνιών (328 μ.) ανατριχιάζοντας στην αίσθηση που δίνει η ταλάντωσή του από τον άνεμο. Στον ορίζοντα διακρίνονται οι δρόμοι και οι πλατείες, όπου το 1972 γεννήθηκε το πρώτο Εθνικό Κίνημα Πρασίνων στον κόσμο. Ηταν το ίδιο Κίνημα που το 1978 πρωτοψήφισε γυναίκα για αρχηγό και ανέδειξε ομοφυλόφιλους υποψηφίους.

Ο παραδοσιακός πολεμικός χορός «χάκα» τον οποίο η ομάδα Αll Βlacks έχει κάνει γνωστό στα γήπεδα του ράγκμπι

Με έκπληξη κοιτούσαν και χειροκροτούσαν οι πολίτες μια ανοιξιάτικη μέρα του Δεκέμβρη πριν από λίγα χρόνια, την πρωθυπουργό της χώρας και ηγέτιδα του Εργατικού Κόμματος, Ελεν Κλαρκ, να σκαρφαλώνει τα 65 μ. έως την κορυφή της φαντασμαγορικής γέφυρας -πιστό αντίγραφο εκείνης του Σίδνεϊ- αφού είχε ήδη κάνει κάτι αντίστοιχο στο Κιλιμάντζαρο!

Τόσο το Μουσείο του Οκλαντ με τα χειροτεχνήματα των Μαορί, όσο και το ενυδρείο Κέλι Τάρτλον, με αναπαραστάσεις εξερευνήσεων του ωκεανού και υπόκρουση κλασικής μουσικής, θα σας συναρπάσουν. Κάποιοι επισκέπτες δακρύζουν από συγκίνηση μπροστά στο θαύμα αυτό της υποβρύχιας ζωής, καθώς αμέτρητα ψαράκια όλων των χρωμάτων μοιάζουν σαν να χορεύουν μέσα στο πελώριο ενυδρείο.

Εντυπωσιακή η θέα από τον πύργο τηλεπικοινωνιών

Αξίζει να κάνετε μια βόλτα στην οδό Παρνέλ με τα αναστηλωμένα, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής σπίτια, μαγαζιά, καφέ και γκαλερί. Εδώ θα βρείτε μοδάτα (και ακριβά) εστιατόρια με εντυπωσιακή διακόσμηση, ενώ εξαιρετικά ευρηματικές είναι και οι βιτρίνες των καταστημάτων που πουλάνε ρούχα και αξεσουάρ. Κάποτε, μάλιστα, ο καταστηματάρχης του «Cubboard» στο Νο 333, κέρδισε το βραβείο του πιο ικανού εμπόρου επειδή είχε γράψει στην πινακίδα του: «Ρούχα για αυτούς που καταλαβαίνουν τη διαφορά».

Οι γιορτές του Οκλαντ. Στις 29 Ιανουαρίου γιορτάζεται η επέτειος από την ίδρυση της πόλης. Στην «Day Regatta», όπως αποκαλούν τη γιορτή, ο ουρανός φωτίζεται με βεγγαλικά και οι πλατείες γεμίζουν με κόσμο που έρχεται να παρακολουθήσει θεατρικά δρώμενα και συναυλίες, να ψωνίσει στα παζάρια και να θαυμάσει τις εκθέσεις, κατά μήκος του παραλιακού πεζοδρόμου Coast to Coast που ενώνει τα δυο λιμάνια περνώντας από το Albert Park, το Πανεπιστήμιο, το πάρκο Domain και τους λόφους Eden και One Tree Hill.

Στους κατοίκους του Οκλαντ αρέσει το πρωτοποριακό ντύσιμο

Στις 6 Φεβρουαρίου η χώρα γιορτάζει τη συμφωνία Waitangi του 1840 που υπογράφηκε μεταξύ ιθαγενών και αποίκων. Η έθνικ αυτή γιορτή ξεκινά από νωρίς μέσα στα μαράε (παλιούς ναούς) όπου χορεύεται ο πολεμικός χορός των Μαορί, «χάκα», γνωστός από την εθνική ομάδα ράγκμπι Αll Blacks.

Οι άνθρωποι φορούν ψάθινες φούστες και ζωγραφίζουν στα πρόσωπά τους τατουάζ με χένα.

Κι επειδή την ημέρα αυτή όλοι οι καταπιεσμένοι λαοί θυμούνται τα γενέθλια του Bob Marley, στο Οκλαντ (και συγκεκριμένα στο πάρκο Western Springs) οργανώνεται το διεθνές φεστιβάλ ρέγκε «Groove in the Park».

Το Οκλαντ είναι μία φιλόξενη πόλη που αγαπάει τα σπορ. Πίστες για extreme sports είναι στημένες μόνιμα στις πλατείες του

Το δεύτερο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου γιορτάζεται το γκέι φέστιβαλ του Οκλαντ με την ονομασία «Hero». Περισσότερα από 200.000 άτομα παρακολουθούν τη μεγάλη παρέλαση, τα άρματα και τους γκέι ακτιβιστές που διαδηλώνουν για τα ίσα δικαιώματα στον έρωτα, στους νόμους, στην κοινωνία.

Η τρανσέξουαλ δήμαρχος
Η Τζορτζίνα Μπέγιερ (που βαφτίστηκε Τζορτζ Μπέρτραντ) ήταν η πρώτη στον κόσμο τρανσέξουαλ δήμαρχος και βουλευτής. Ψηφίστηκε το 1995 και υποστήριξε ενεργά τις προσπάθειες των οργανώσεων για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων - κάτι που τελικά την οδήγησε σε παραίτηση έπειτα από δέκα χρόνια στην πολιτική ζωή της χώρας.

Νάπιερ, η πιο όμορφη αρ ντεκό πόλη στον κόσμο

FAST INFO

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΕΠΟΧΗΣ
Τη δεύτερη εβδομάδα του Φεβρουαρίου, στο Νάπιερ γιορτάζεται η Εβδομάδα Αρ Ντεκό, όπου οργανώνονται δείπνα σε αίθουσες χορού και χοροεσπερίδες με ενδυμασίες εποχής.

ΑΡ ΝΤΕΚΟ ΜΕ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΕΠΙΡΡΟΗ
Μόλις είκοσι χιλιόμετρα νότια, βρίσκεται ακόμη μια αρ ντεκό κωμόπολη - και μάλιστα με ισπανικές επιρροές στην αρχιτεκτονική της. Ονομάζεται Χάστιγκς και αξίζει να δείτε την εντυπωσιακή της πλατεία, την οποία κοσμεί ένας αριστουργηματικός πύργος με ρολόι.

ΓΙΟΡΤΗ ΜΗΛΟΥ

Ο Ρομπ Μάτο στη Ρουατόρια έχει σκαλίσει στο ξύλο «τοτάβα» ένα ομοίωμα του φύλακα του πολέμου Τουμουτούνγκα

Από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Απρίλιο πολύς κόσμος ασχολείται με τη συγκομιδή των μήλων. Τα βράδια διασκεδάζουν χορεύοντας στις παμπ της πόλης Χάστιγκς.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ 
Η οδήγηση στη Νέα Ζηλανδία είναι εύκολη, οι δρόμοι και οι οδηγοί άψογοι, γι’ αυτό, αν είστε παρέα 3-4 ατόμων, αξίζει να αγοράσετε ένα μεταχειρισμένο αμάξι, το οποίο θα πουλήσετε σε άλλους ταξιδιώτες, στο τέλος του οδοιπορικού σας. Συμφέρει περισσότερο από το να νοικιάσετε. Οι ζεστές ημέρες ξεκινούν τον Νοέμβριο και τελειώνουν τον Απρίλιο. Τον χειμώνα οι σκιέρ επισκέπτονται το χιονοδρομικό κέντρο του Κουίνστοουν, στο νότιο νησί.

Στις παραλίες της Νέας Ζηλανδίας οι σέρφερ απολαμβάνουν τα μεγάλα κύματα - και τα ουράνια τόξα που εμφανίζονται συχνά. Αφού χορτάσουν το παιχνίδι με τη θάλασσα γεύονται φρέσκα θαλασσινά

Ναπιέρ: Υμνος στην Αρ Ντεκό

Πολύ πριν ο Κάπτεν Χουκ φθάσει στο νησί, τον Οκτώβριο του 1769, οι Μαορί κατοικούσαν τόσο στα παράλια όσο και στην ενδοχώρα της εύφορης περιοχής Χάουκ Μπέι. Ο αποικιοκράτης διοικητής Νάπιερ, του οποίου το όνομα πήρε η πόλη, τη μεταμόρφωσε σε εμπορικό κέντρο. Τo 1931 κατεδαφίστηκε από έναν σεισμό 7,9 Ρίχτερ και ξανακτίστηκε αποτελώντας το καλύτερο παράδειγμα πόλης με αισθητική αρ ντεκό.

Απλωμένη κατά μήκος της παραλίας Hawke έχει σήμερα περίπου 55.000 κατοίκους. Ξεχωρίζει για το μεσογειακό ταμπεραμέντο και το κλίμα της και διαθέτει μία εξαιρετική μαρίνα, τη Marine Parade. Αυτό όμως που κάνει την πόλη πολύ ιδιαίτερη είναι η αρχιτεκτονική της, που την κάνει να θυμίζει σκηνικό από ευρωπαϊκή ταινία του μεσοπολέμου.

Το εσωτερικό ενός μοντέρνου μαράε, δημιούργημα του Μαορί καλλιτέχνη Τααρά Μπραντσάν, στην Καϊκούρα

Καθώς περπατάτε, αναζητήστε τα χαρακτηριστικά μοτίβα στα κτίρια, όπως ήλιους που ανατέλλουν και ιδιόρρυθμα γεωμετρικά σχήματα. Η οδός Εμερσον έχει μερικά εξαιρετικά δείγματα του ρυθμού αρ ντεκό και σε κάποια καταστήματα που έχουν ανακαινιστεί θα τα διακρίνετε στην πρόσοψη των πάνω ορόφων.

Οσον αφορά το ντύσιμο, οι κάτοικοι ανταγωνίζονται για το ποιος θα εντυπωσιάσει περισσότερο. Κοπέλες με χειροποίητα φτερά στην πλάτη και αστραφτερές κορώνες στα μαλλιά, χορεύουν και μοιράζουν χαμόγελα στο πεζοδρόμιο, καθ’ οδόν για τη δουλειά τους.

Στο εσωτερικό του "μαράε" της Καϊκούρα. Εδώ οι φύλακες της φύσης απεικονίζονται από τον καλλιτέχνη Τααρά Μπραντσάν

Ανδρες και γυναίκες απολαμβάνουν την μπίρα τους στις παμπ έχοντας τα ρούχα και τα καπέλα τους στολισμένα με λαμπάκια! Νέοι που εργάζονται στον χώρο της διαφήμισης, κυκλοφορούν με χάρτινα κουστούμια όπου έχουν ζωγραφισμένα διαφημιστικά μηνύματα - άλλοτε για κάποιο προϊόν και άλλοτε για την προβολή της τοπικής βιβλιοθήκης.

Ανταλλαγές ρούχων, βιβλίων, επίπλων και διαφόρων άλλων πραγμάτων γίνονται καθημερινά σε παζάρια που στήνουν οι ίδιοι οι πολίτες. Η αρμύρα της θάλασσας συνοδεύει την καθημερινότητα και όλοι απολαμβάνουν την αίσθηση μιας πόλης που μοιάζει... εθισμένη στις ιδανικές συνθήκες διαβίωσης.

Ροτορούα: επίσκεψη στο ηφαιστειακό πάρκο Καϊράου με τους θερμοπίδακες

ΦΑΓΗΤΟ

Στο Οκλαντ
«Aashantay» (309 Karanga?hape road, +6493096696). Ενα από τα πολλά και οικονομικά ινδικά ρεστοράν στην περιοχή όπου έχουν μεταναστεύσει πολλοί Ινδοί από τα νησιά Fiji.

Στη Ροτορούα
«Poppy’s Villa Restaurant» (4 Marguerita Street, +6473471700). Ατμοσφαιρικό εστιατόριο που στεγάζεται σε ανακαινισμένη αριστοκρατική βίλα. Εχει βραβευτεί πολλές φορές για πιάτα σαν το αρνάκι Canterbury σχάρας.

Η «Μέκκα της αδρεναλίνης»

Στιγμιότυπο σε φάρμα της παραλίας Ανάουρα Μπέι της Ρουατόρια

«Μέκκα της αδρεναλίνης» αποκαλούν τη χώρα οι θαυμαστές των ριψοκίνδυνων σπορ, όπως το μπάντζι-τζάμπινγκ, οι οποίοι εκτελούν άλματα στο Σκίπερς Κάνιον. Η ιλιγγιώδης βουτιά γίνεται από ελικόπτερο που πετά σε ύψος 300 μέτρων. Αγαπημένα σπορ όμως είναι και η γρήγορη κατάβαση με σανίδα πάνω σε πάγο (παρασέιλινγκ), το ράφτιγκ στα ποτάμια με τα κρυστάλλινα νερά και οι βουτιές από πανύψηλους καταρράκτες, η ορειβασία, η αναρρίχηση, το καγιάκ, το scuba diving.

Σηματοδοτημένα μονοπάτια διασχίζουν ατελείωτα εθνικά πάρκα, βουνά και δάση, κοιλάδες και παραλίες. Υπάρχουν δώδεκα εθνικά πάρκα και πέντε θαλάσσια. Δυο από αυτά έχουν χαρακτηριστεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς: το Εθνικό Πάρκο Τογκαρίρι στο βόρειο νησί και το Τε Γουαχιπούνα Μου, στο νότιο νησί.

Στο ηφαιστιακό πάρκο Καϊράου με τις εντυπωσιακές θειούχες λίμνες

Ακόμη και αν περπατάτε μόνοι σας, τα μονοπάτια δεν είναι ποτέ ερημικά γι’ αυτό δεν διατρέχετε κίνδυνο. Το πολύ πολύ να φτάσετε στο τέλος του μονοπατιού έχοντας κάνει νέες γνωριμίες.

Στο βορειότερο τμήμα του νησιού, το οποίο στον χάρτη μοιάζει με μια λωρίδα γης λεπτή σαν ρίγα, μπορείτε να κάνετε «σαφάρι στην άμμο», πάνω σε μια παραλία 90 μιλίων.

Ο Ζακ-Ιβ Κουστό, μάλιστα, θεωρούσε ότι τα νησάκια Poor Knights Islands, έχουν έναν από τους πιο εντυπωσιακούς βυθούς στον κόσμο. Στα νησιά Μπέι μπορείτε να κολυμπήσετε με δελφίνια και μετά να χαθείτε μέσα στο δάσος Γουαϊπούα με τα πανάρχαια δέντρα κάουρι, στον κορμό των οποίων μπορείτε να σκαρφαλώσετε με χειροποίητες σκάλες.

"Τατατάι Γουέν" σημαίνει οικογένεια. Οι Μαορί λένε: "Εμείς ανήκουμε σ' αυτήν τη γη. Τη φροντίζουμε και ύστερα την παραδίδουμε στις επόμενες γενεές"

Για την Καϊκούρα, κάποιος περιηγητής από την... Καλαμάτα έχει γράψει με μαρκαδόρo στον τοίχο ενός πανδοχείου: «Εκεί που σβήνει το ουράνιο τόξο οι φώκιες παίζουν με τα κύματα».

Ηταν ένα ψαροχώρι 2.500 κατοίκων, στην ανατολική ακτή του νότιου νησιού, το οποίο οι κάτοικοι εξέλιξαν σε τουριστικό θέρετρο, διατηρώντας την αυθεντικότητά του και προσφέροντας άψογο σέρβις στον επισκέπτη.

Με ένα μικρό ταχύπλοο που είναι εφοδιασμένο με ένα ειδικό «υδρόφωνο», μπορείτε να βγείτε στα ανοιχτά και να εντοπίσετε, αν είστε τυχεροί, γαλάζιες φάλαινες την ώρα που κάνουν την εντυπωσιακή τους βουτιά στο νερό. Πλησιάζοντας προς την ακτή θα βρείτε παρέες ξένων να κολυμπούν μαζί με δελφίνια και φώκιες.

Τη μικρή Anagera την αποκαλούν «άγγελο». Το 15% των Νεοζηλανδών είναι Μαορί. Το 8% ζει στη Ρουατόρια και οι υπόλοιποι ζουν και εργάζονται σε διάφορα σημεία της χώρας

Το απόβραδο στα κάμπινγκ οι επισκέπτες ανταλλάσσουν απόψεις σχετικά με τα μέρη που είδαν και προτείνουν ο ένας στον άλλο προορισμούς για τις επόμενες ημέρες, ενώ μαγειρεύουν το βραδινό τους στις κοινόχρηστες κουζίνες.

Ανάμεσά τους Γάλλοι και Ισπανοί, που έφυγαν από τις χώρες τους για λίγους μήνες ώστε να ξεχάσουν για λίγο την κατάθλιψη που προκαλεί η οικονομική κρίση, όπως μας είπαν οι ίδιοι.

Οικολογικός τουρισμός

O ράστα-φάρι Μαορί Τζον Χίνι, με τατουάζ «μόκου», μας μιλάει για το γενεαλογικό του δέντρο. 

Στη Νέα Ζηλανδία θα δείτε ολόκληρες οικογένειες να ταξιδεύουν με ποδήλατα. Κάνουν τις διακοπές τους με το σύστημα wwoof (Willing Workers on Organic Farms). Φιλοξενούνται στα σπίτια οικογενειών που έχουν οργανικές φάρμες και ως αντάλλαγμα βοηθούν στις καλλιέργειες και στις καθημερινές δουλειές του σπιτιού, κάνουν μικροεπισκευές και baby sitting ή μαθαίνουν στα παιδιά τη γλώσσα τους!

Ταξίδι στη γη των Μαορί

Πλησιάζοντας στην ηφαιστειακή γη της Ροτορούα έχουμε την αίσθηση ότι μπαίνουμε σε... πεδίο μάχης, καθώς είδαμε από μακριά μια ολόκληρη πόλη να αχνίζει! Ολη η περιοχή, εντός και εκτός του οικισμού, είναι γεμάτη από αμέτρητες θειούχες θερμές πηγές. Στις πλατείες οι κάτοικοι χρησιμοποιούν το νερό τους για μαγείρεμα, πλύσιμο και άλλες δουλειές, προκειμένου να εξοικονομούν ενέργεια.

Η είσοδος σε ένα «μαράε» μοντέρνας τέχνης στην Καϊκούρα όπου φυλάσσεται το ξύλινο ομοίωμα ενός αρχαίου θεού της φύσης

Η Ροτορούα είναι ένας τόπος γεμάτος ενέργεια και αξίζει να κάνετε στάση εδώ για να ξεκουραστείτε - σωματικά και ψυχικά. Στην πόλη υπάρχουν ταξιδιωτικά γραφεία που οργανώνουν πεζοπορίες. Κάνοντας μία από αυτές, είχαμε την ευκαιρία να δούμε τους φαντασμαγορικούς θερμοπίδακες και να περάσουμε από ξύλινα γεφύρια που κρέμονται πάνω από λίμνες με πολύχρωμα νερά.

Οι θερμοπίδακες δημιουργούνται από την ανάμειξη του θείου με το νερό της βροχής και τα πετρώματα του γεωθερμικού εδάφους της περιοχής. Η εισπνοή των αερίων τούς προκαλεί μάλιστα ευφορία...

Οι γυναίκες ζωγραφίζουν μόκου τατουάζ στο πιγούνι τους και οι άντρες σε όλο τους το σώμα -και κυρίως στα οπίσθια

Οι δεκαεφτά λίμνες της Ροτορούα δημιουργούν έναν υδάτινο παράδεισο που απολαμβάνουν οι αθλητές - μάλιστα το 2007 η λίμνη Ροτορούα φιλοξένησε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Θαλάσσιου Σκι και το 2009 το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ιστιοπλοΐας για τυφλούς. Σε ένα από τα σπα της πόλης, χαλαρώνουμε με ένα ιαματικό λασπόλουτρο. Το βράδυ σ’ ένα παραδοσιακό εστιατόριο εκτός από το φαγητό απολαμβάνουμε και μία παράσταση χορού των Μαορί.

Το επόμενο πρωί, ακολουθούμε τον ποταμό Μάτα, βόρεια της πόλης και φθάνουμε στην ακτή Ραγκιτούκια. Εκεί ανακαλύπτουμε ένα «γουάκα», το ξυλόγλυπτο πολεμικό κανό των Μαορί. Κάποια στιγμή συνειδητοποιούμε ότι έχουμε χαθεί, όμως η μαγευτική διαδρομή κατά μήκος του ποταμού μας συνεπαίρνει. Δεν γίνεται να μη συνεχίσουμε. Ευτυχώς συναντάμε μια παρέα ντόπιων πάνω σε άλογα και ένας νεαρός αυτόχθων με το όνομα Ρεγκ μάς προσκαλεί να καβαλήσουμε ένα άλογο από το κοπάδι και να πάμε μαζί τους. Ο Ρεγκ έχει ζωγραφίσει στο μέτωπο ένα τατουάζ μόκου τη λέξη «regenerate» που σημαίνει «ξαναγεννιέμαι» - από την οποία βγαίνει και το όνομά του.

Ξυλόγλυπτα των θεοτήτων των Μαορί διακοσμούσαν το πολεμικό κανό «γουάκα» που εκτίθεται στη Ρουατόρια

Η χερσόνησος Ρουατόρια, νοτιανατολικά της Ροτορούα, κατοικείται κυρίως από Μαορί ιθαγενείς. Στην παμπ της πόλης Ρουατόρια, γυναίκες και άντρες παίζουν στοιχήματα για το ποιος θα πιει τις περισσότερες μπίρες. Η βόλτα με την ανατολή του ήλιου στην παραλία Waipiro Bay είναι μια συνήθεια των ξενύχτηδων της περιοχής. Δεν είναι δύσκολο να μπεις στην παρέα τους και να βάλεις στο τζουκ μποξ μουσικές ροκ εν ρολ και ρέγκε. Κάπου μεταξύ χορού, τραγουδιού και κουβέντας έρχεται το φως της μέρας και τότε τους ακολουθούμε μέχρι την παραλία. Την ονειρική διαδρομή μέσα από τα κεδρόδεντρα και τα κυπαρίσσια συνοδεύουν οι μελωδίες των πουλιών.

Στο ξέφωτο του Δάσους της Βροχής (Rainforest) συναντάμε την Κάθι Τε Χίρα, κάτοικο της μικρής πόλης, να ξεναγεί μία παρέα Γιαπωνέζων τουριστών μέσα στο τροπικό δάσος. Την επόμενη μέρα αποφασίζουμε να την ακολουθήσουμε κι εμείς. Σκαρφαλώνουμε στο ιερό βουνό Χικουράγκι, μέχρι το σημείο που επιτρέπεται -αφού από εκεί και πάνω μόνο οι Μαορί ιερείς μπορούν να ανέβουν, επειδή, σύμφωνα με τον μύθο, εκεί «κοιμάται» ο ψαράς που ανακάλυψε τη χώρα (Αοτεαρόα).

Στις γύρω βουνοκορφές, οι άνδρες με φορεσιές παραδοσιακές χορεύουν τον πολεμικό χορό των προγόνων τους «χάκα» κι ύστερα χαιρετιούνται... μύτη με μύτη.

Οι μύθοι των Μαορί

Η δημιουργία της Νέας Ζηλανδίας
Πολύ καιρό αφότου δημιουργήθηκε ο κόσμος, ο Τάνε Μαχούτα έπλασε τη γυναίκα από κόκκινο χώμα. Δίνοντάς της πνοή, έκανε έρωτα μαζί της και εκείνη γέννησε μια κόρη. Την έκανε και αυτή γυναίκα του και γέννησε μαζί της τις άλλες του κόρες. Υστερα από πολλά άλλα γεγονότα που συνέβησαν, ο ημίθεος Μάουι, που ζούσε στο νησί Χαβαΐκι των Σαμόα, έπλευσε στα ανοιχτά για ψάρεμα. Οταν ανοίχτηκε, άφησε το μαγικό του αγκίστρι στο πλάι του κανό. Το πελώριο ψάρι που πιάστηκε στο αγκίστρι ήταν το βόρειο νησί της Νέας Ζηλανδίας.

Ονομάζεται από τους παλαιότερους ως «Μαορί Τε Ικα α Μάουι», που σημαίνει «Το ψάρι του Μάουι». Η χερσόνησος Μάχια, στο ανατολικότερο ακρωτήρι του βόριου νησιού, λέγεται «Τε μάταου α Μάουι», ή «Το αγκίστρι του Μάουι», επειδή ήταν το αγκίστρι που ψάρεψε τη... χώρα.

Η δημιουργία ουρανού και γης
Οι Μαορί πιστεύουν ότι κάθε τι που υπάρχει πάνω στη γη έχει ζωή. Ολα έχουν κοινή καταγωγή τον ουρανό Ράνγκι και τη γη Πάπα.Tα έξι παιδιά τους είναι: ο Ταγουίρι, θεός των ανέμων και των καταιγίδων, ο Ταγκαρόα, θεός της θάλασσας και όλων των υδρόβιων όντων, ο Τάνε Μαχούτα των δασών και όλων των φυτών και ζώων τους, ο Χαούμια Τίκε Τίκε, θεός της άγριας φύσης, των ριζών και καρπών. Ο Ρόγκο Μα Τάνε, θεός της καλλιεργήσιμης τροφής και τέλος ο Του Ματαουέγκα, θεός του πολέμου.

Επειτα από αιώνες σύζευξης της γης και του ουρανού, τα παιδιά τους που δεν άντεχαν άλλο πια το σκοτάδι, αποφάσισαν να χωρίσουν τη μητέρα και τον πατέρα τους, ώστε να έρθει το φως στον κόσμο. Κανένας δεν τα κατάφερνε, μέχρι που ήρθε η σειρά του Τάνε Μαχούτα, ο οποίος έσπρωξε με όλη του τη δύναμη τα πόδια στον ουρανό και τους ώμους του προς τη γη, καταφέρνοντας να τους χωρίσει. Από τότε ο Τάνε Μαχούτα είναι ο πατέρας της ημέρας.Ομως, ο πατέρας ουρανός έχυσε τόσα δάκρυα ώστε ένα τεράστιο κομμάτι γης που ήρθε στο φως, μετατράπηκε σε θάλασσα.

Για να μη βλέπουν τη μάνα και τον πατέρα τους παραπονεμένους και θλιμμένους, τα παιδιά έστριψαν τον πατέρα-ουρανό προς το στομάχι της γης, ώστε να βλέπονται λίγο. Τώρα πια ο πατέρας δεν κλαίει τόσο πολύ - αλλιώς θα είχε πλημμυρίσει όλη η γη. Τις νύχτες μόνο κλαίει λίγο - κι έτσι έχουμε τη βραδινή δροσιά. Οι ομίχλες που πέφτουν τα πρωινά στις κοιλάδες, είναι οι αναστεναγμοί της γης που λαχταρά τον άντρα της, τον ουρανό.

Τα τατουάζ των Μαορί

Σύμφωνα με την παράδοση των Μαορί, κάθε κομμάτι του σώματος το προστατεύει κι ένας θεός. Στην κοινωνία των Μαορί οι ανώτερες τάξεις, στολίζουν τα πρόσωπά τους με τα περίπλοκα τατουάζ που τα λένε «μόκου». Οι γυναίκες μπορούν να έχουν «μόκου» μόνο στα χείλη και στο πηγούνι, ενώ οι άντρες σε όλο το σώμα, στο πρόσωπο και στα οπίσθια. Το «μόκου» δίνεται όταν κάποιος μπορεί να διαβάσει την ιστορία του γενεαλογικού του δέντρου και στο τατουάζ είναι γραμμένος ο τόπος καταγωγής και οι πρόγονοι. Επισκεφτείτε το Εθνικό Μουσείο Τατού στην πρωτεύουσα Ουέλινγκτον, όπου θα δείτε επιδείξεις των πολυνησιακών παραδοσιακών μεθόδων «τατάου» - από όπου βγήκε η λέξη «τατού». Εγινε μόδα στην Ευρώπη στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν Βρετανοί ναύτες το έφεραν από τα υπερατλαντικά τους ταξίδια.

Οι γνώσεις των αυτόχθονων

Γεννημένοι δύτες οι Μαορί ψαρεύουν αστακούς και καραβίδες από μεγάλα βάθη. Οι γνώσεις τους σχετικά με τη γη είναι αληθινό δώρο για την αγροτική οικονομία της χώρας. 50.000.000 αρνιά βόσκουν στα βοσκοτόπια της. Τα γαλακτοκομικά, το μαλλί, τα κίουι (ακτινίδια), τα λαχανικά της Νέας Ζηλανδίας εξάγονται σε όλον τον κόσμο. Μεγάλες είναι οι γνώσεις των Μαορί και στην οργανική καλλιέργεια. Με επιδοτήσεις μπορούν να συνεχίσουν να κατασκευάζουν κτίσματα αποκλειστικά με φυσικά υλικά και με τον παραδοσιακό τρόπο που έμαθαν από τους προγόνους τους.

FAST INFO

Ο ναός και η αγορά των Μαορί
«Μαράε» λέγονται στην ντόπια διάλεκτο οι ναοί με τον ξυλόγλυπτο διάκοσμο, μέσα στους οποίους καταλήγουν με ένα ξέφρενο γλέντι όλες οι γιορτές. Τις άλλες μέρες χρησιμοποιούνται ως πανδοχεία και χώροι για δημόσια συζήτηση.

Μαγείρεμα στα έγκατα της γης
Οι Μαορί χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα τη γη για να ψήσουν την τροφή τους. Το ονομάζουν «χάνγκι» και για να το φτιάξουν σκάβουν μια μεγάλη τρύπα βαθιά μέσα στη γη. Στο βάθος της ρίχνουν αναμμένα ξύλα και πυρωμένα σιδηρικά -όπως ζάντες από φορτηγά. Στη συνέχεια μέσα στον υπόγειο αυτό φούρνο τοποθετούν μεγάλα σιδερένια καλάθια γεμάτα με τα υλικά που θέλουν να ψήσουν. Κάτω κάτω τοποθετούνται τα κρεατικά - δηλαδή τα αγριογούρουνα από το κυνήγι της προηγούμενη ημέρας, οι λαγοί και άλλα. Πιο πάνω βάζουν τα λαχανικά - γλυκοπατάτες, κολοκύθες, λάχανα κ.ά., τυλιγμένα σε αλουμινόχαρτο. Σε ξεχωριστό «χάγκι» μπαίνουν τα θαλασσινά και τα ψάρια (καραβίδες, αστακοί, καρχαριάκια, τόνοι και άλλα ψάρια).

Τοτέμ λαξευμένα σε ξύλο και κόκαλο
Οι αυτόχθονες λαξεύουν μόνο ξύλα ή κόκαλα ψαριών που τα έχει ξεβράσει η θάλασσα. Δημιουργούν τα πασίγνωστα ξυλόγλυπτα και κοσμήματα με τις μορφές των θεών τους και τα ιερά τους σύμβολα.

ΔΙΑΜΟΝΗ
Σε όλη τη χώρα υπάρχουν αμέτρητοι ξενώνες για backpackers (ταξιδιώτες με λίγα χρήματα). Είναι άριστα οργανωμένοι όπως και τα YHA (Youth Hostel Accommodation), έχουν κουζίνες, κήπους, πισίνες, τραπεζαρίες, χώρους χαλάρωσης (chill out areas) και αθλητικών δραστηριοτήτων.Αλλος ένας τρόπος είναι ο οικολογικός τουρισμός (wwoof). Προμηθευτείτε τη λίστα όπου είναι καταγεγραμμένες περίπου 400 οργανικές φάρμες, όπου μπορείτε να φιλοξενηθείτε, με αντάλλαγμα την προσφορά εργασίας. Πληροφορίες στο τηλέφωνο: +6435448695 και στο www.wwoof.co.nz .

Οκλαντ
«The Heritage» (+6493798553, www.heritagehotels.co.nz). Δωμάτια με θέα στη μαρίνα. «Florence Court» (+6495791187, www.florencecourt.co.nz). Αρχοντικό που ενοικιαζόταν ως προεδρική κατοικία. Απέχει λίγα λεπτά από το κέντρο. «Devereux Boutique Hotel» (+649 5245044, www.devereux.co.nz ). Κάποτε μπορντέλο, μετά παλάτι. Σήμερα ένα ανακαινισμένο ξενοδοχείο.

Ροτορούα
«The Rotorua Thermal Holiday Park»(+647 3463140, www.rotoruathermal.co.nz ). Μέσα σε δάσος βρίσκονται τα ξύλινα σπιτάκια, το κάμπινγκ, ο ξενώνας των 100 κρεβατιών και οι πισίνες.

Κείμενο - Φωτογραφίες: Mάρω Κουρή

Πηγή:ΕΘΝΟΣ

ΠΗΓΗ Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovoion.com/products/%CE%BD%CE%B5%CE%B1-%CE%B6%CE%B7%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CE%B9%CE%B1%3A%CE%BF%CE%B9-%CE%BC%CE%B1%CE%BF%CF%81%CE%B9-/

• culture.co.nz — Σημαντικοί Μαορί Διαδυκτιακοί Τόποι στο Διαδύκτιο
• maori.org.nz — Το μεγαλύτερο Μαορί σάιτ στο διαδύκτιο, που καλύπτει μια ευρεία γκάμα θεμάτων
• korero.maori.nz Διαδραστικός διαδυκτιακός τόπος πηγών Μαορί γλώσσας
• Māori Sovereignty Yahoogroup — Δραστήρια διαδυκτιακή ομάδα συζήτησης (απαιτείται εγγραφή)
• Aotearoa Cafe — Φόρουμ συζήτησης για την Μαορί ιστορία, πολιτική και τέχνη
• Aotearoa Māori Internet Organisation — Διαδυκτιακός σύνδεσμος συζήτησης
• Τίτλοι ειδήσεων σχετικών με τους Μαορί — Από το πορτάλ ειδήσεων Te Kareere Ipurangi.
• Ta Moko — Ιστοσελίδα για το διάσημο "Moko", μοναδική Μαορί τέχνη σώματος
• Μαορί θεολογία — από τον εκλιπόντα Michael Shirres.
• Te Ara Encylopedia of New Zealand — Κυβερνητικά χρηματοδοτούμενη εγκυκλοπαίδεια
• Haka — Καλό πρόγραμμα Flash για εκμάθηση του Χάκα στο newzealand.com

• Australian Bureau of Statistics (2004). Australians' Ancestries: 2001. Canberra: Australian Bureau of Statistics, Catalogue Number 2054.0. [1]
• Biggs, Bruce (1994). Does Maori have a closest relative? In Sutton (Ed.)(1994), pp. 96–-105.
• Hiroa, Te Rangi (Sir Peter Buck)(1974). The Coming of the Maori. Second Edition. First Published 1949. Wellington: Whitcombe and Tombs.
• Irwin, Geoffrey (1992). The Prehistoric Exploration and Colonisation of the Pacific. Cambridge: Cambridge University Press.
• Simmons, D.R. (1997). Ta Moko, The Art of Maori Tattoo. Revised Edition. First published 1986. Auckland: Reed.
• Statistics Canada (2003). Ethnic Origin (232), Sex (3) and Single and Multiple Responses (3) for Population, for Canada, Provinces, Territories, Census Metropolitan Areas and Census Agglomerations, 2001 Census - 20% Sample Data.. Ottawa: Statistics Canada, Cat. No. 97F0010XCB2001001. [2]
• Statistics New Zealand (2005). Estimated resident population of Māori ethnic group, at 30 June 1991-2005, selected age groups by sex. Wellington: Statistics New Zealand. [3]
• Sutton, Douglas G. (Ed.) (1994). The Origins of the First New Zealanders. Auckland: Auckland University Press.
• United States Census Bureau (2003). Census 2000 Foreign-Born Profiles (STP-159): Country of Birth: New Zealand. Washington, D.C.: U.S. Census Bureau. [4]
• Walrond, Carl (2005). Māori overseas, Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. [5]

Μαορί

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Νεαρό κορίτσι Μαορί, σε επίδειξη χορού Poi.

Μαορί, Μαόρι ή Μάορι (Māori) είναι το όνομα ιθαγενούς πληθυσμού της Νέας Ζηλανδίας, και της γλώσσας του.

Η λέξη māori σημαίνει «κανονικός» ή «κοινός» στην Μαορί γλώσσα και διακρίνει τα θνητά όντα από τους θεούς.
Η λέξη έχει συγγενείς όρους σε μερικές άλλες Πολυνησιακές γλώσσες όπως τα Χαβαϊανά στα οποία η λέξη maoli
 σημαίνει «ντόπιος, ιθαγενής, αληθινός ή πραγματικός». Είναι επίσης το όνομα των ανθρώπων και της γλώσσας
 των Νήσων Κουκ, που αναφέρονται ως Μαορί Νήσων Κουκ.

Πίνακας περιεχομένων   [Απόκρυψη]  1 Καταγωγές των Μαορί 2 Πολιτισμός 3 Θρησκεία και ταπού 4 Χάκα 5 Τα μόκο 6 Αναγέννηση 7 Βλέπε επίσης 8 Παραπομπές 9 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Καταγωγές των Μαορί [Επεξεργασία]

Χάρτης με τις περιοχές των διάφορων ομάδων (iwi) των Μαορί, στη Νέα Ζηλανδία

Η Νέα Ζηλανδία ήταν μία από τις τελευταίες περιοχές του πλανήτη που έφτασαν οι άνθρωποι.
 Πολυνήσιοι ταξιδιώτες πιστεύεται πως μετανάστευσαν στη σημερινή Νέα Ζηλανδία από την
ανατολική Πολυνησία κατά το τελευταίο μέρος της 1ης χιλιετίας. Επομένως οι καταγωγές των
 Μαορί δεν μπορούν να διαχωριστούν από αυτές των Πολυνήσιων προγόνων τους.
Αρχαιολογικά και γλωσσολογικά στοιχεία υποδηλώνουν πως πιθανότατα υπήρξαν
διάφορα κύματα μετανάστευσης από την Ανατολική Πολυνησία στη Νέα Ζηλανδία μεταξύ
του 800 και του 1300. Η προφορική ιστορία των Μαορί περιγράφει την άφιξή τους από την
 Χαγουαΐκι (μυθική πατρίδα στην τροπική Πολυνησία) με μεγάλα ωκεάνια κανό (waka).

Κατά τον 19ο και αρχές του 20ού αιώνα, αναπτύχθηκε η ιδέα πως οι Μαορί είχαν ταξιδεύσει
στη Νέα Ζηλανδία με τον αποκαλούμενο "Μεγάλο Στόλο του 1350 μ.Χ." που υποστηρίζει
πως επτά κανώ έφτασαν ταυτόχρονα. Πιο πρόσφατες έρευνες αποκάλυψαν πων η άποψη
 αυτή κατάγεται από Ευρωπαίους ερευνητές περιλαμβανομένου του Πέρσι Σμιθ που
προσπάθησαν να συνενώσουν διάφορους άσχετους Μαορί μύθους. Έπειτα το πλαστό
σενάριο του στόλου έγινε αποδεκτό από κάποιους Μαορί όπως ο Τε Ράνγκι Χιρόα
 (Σερ Πίτερ Μπακ), και κέρδισε γενική αποδοχή μέχρι την αναίρεσή του στη δεκαετία
 του 1960 από την έρευνα του Ντέιβιντ Σίμμονς και άλλων. Στην πραγματικότητα
πουθενά στις αυθεντικές ταξιδιωτικές παραδόσεις δεν υπάρχει αναφορά σε κάποια
κανό που έφτασαν όλα μαζί σε ένα μέρος την ίδια στιγμή.

Οι μεταναστευτικές αφηγήσεις ποικίλουν ανάμεσα στις φυλές ή iwi Μαορί, των οποίων
τα μέλη μπορούν να ταυτιστούν με διαφορετικά waka στις γενεαλογίες τους ή whakapapa.
 Δεν υπάρχει κανένα αξιόπιστο στοιχείο ανθρώπινης εγκατάστασης στη Νέα Ζηλανδία πριν
 από τους ταξιδιώτες Μαορί. Από την άλλη, δυνατά στοιχεία από την αρχαιολογία,
 τη γλωσσολογία και την φυσική ανθρωπολογία υποδεικνύουν πως οι πρώτοι άποικοι
 ήταν Ανατολικοί Πολυνήσιοι που έγινα οι Μαορί.

Πολιτισμός [Επεξεργασία]

Οι Ανατολικοί Πολυνήσιοι πρόγονοι των Μαορί ήταν κυνηγοί,
ψαράδες και καλλιεργητές. Μετά την άφιξή τους στη
Νέα Ζηλανδία, οι Μαορί έπρεπε να προσαρμόσουν
άμεσα τον υλικό τους πολιτισμό και τις γεωργικές
πρακτικές στο κλίμα της νέας γης, που ήταν κρύο και δριμύ
σε σχέση με την τροπική Πολυνησία. Απαιτήθηκε μεγάλη
 ιδιοφυία για να καλλιεργήσουν τα τροπικά φυτά που είχαν
φέρει μαζί τους από την Πολυνησία, όπως τα τάρο, κουμάρα,
 κολοκύθες και γιαμ. Αυτό ήταν ιδιαίτερα δύσκολο στις
ψυχρότερες νότιες περιοχές της χώρας. Το χαρακεκε
(λινάρι) χρησιμοποιήθηκε ως υποκατάστατο των φύλλων
 φοίνικα και των ινών ιβίσκου για την κατασκευή ψάθων,
καλαθιών, σχοινιού, αλιευτικών διχτυών και ρουχισμού.
Στις εποχικές δραστηριότητες περιλαμβάνονταν η καλλιέργεια
 κηπευτικών, το ψάρεμα και το κυνήγι πτηνών. Βασικά καθήκοντα
 ήταν χωρισμένα για άντρες και γυναίκες, αλλά υπήρχαν επίσης
 πολλές ομαδικές δραστηριότητες όπως η συλλογή τροφής και η καλλιέργεια τροφής, και οι
πολεμικές δραστηριότητες. Η τέχνη ήταν και είναι προεξέχον μέρος του πολιτισμού όπως
 μαρτυρείται από τη σμίλευση σπιτιών, κανό, όπλων και άλλων αντικειμένων. Οι άνθρωποι
φορούσαν επίσης πολύ διακοσμημένα προσωπικά κοσμήματα, και οι υψηλόβαθμοι είχαν
συχνά σε μεγάλο βαθμό τατού.

Το marae είναι ένα κοινοτικό τελετουργικό κέντρο όπου λαμβάνουν χώρα συναντήσεις και
 τελετές σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρωτόκολα. Το μάραε συμβολίζει την ενότητα της
ομάδας και γενικά αποτελείται από μια ανοιχτή περιοχή με γρασίδι μπροστά από ένα μεγάλο
 σμιλευμένο σπίτι συνάντησης, μαζί με μία αίθουσα τραπεζαρίας και άλλες εγκαταστάσεις
 απαραίτητες για να παρέχουν άνετη παραμονή στις επισκέπτριες ομάδες. Στη μάραε λαμβάνουν
 χώρα επίσημες λειτουργίες όπως επίσημα καλοσωρίσματα, γιορτές, γάμοι, βαπτίσεις,
επανενώσεις φυλών, και tangihanga (κηδείες). Οι γηραιότεροι έχουν την εξουσία στη μάραε,
και μεταλαμπαδεύουν στους νεώτερους παραδόσεις και πολιτιστικές πρακτικές όπως μύθους,
 τραγούδια, ή τις τέχνες της υφαντικής ή σμίλευσης. Οι ντόπιοι και οι επισκέπτες πρέπει να
 σεβαστούν συγκεκριμένους κανόνες, ιδιαίτερα κατά τα τελετουργικά της συνάντησης.

Η ιστορία των ξεχωριστών φυλετικών ομάδων διατηρείται μέσω αφηγήσεων, τραγουδιών και
 ψαλμωδιών, εξ ου και η σημαντικότητα της μουσικής, της ιστορίας και της ποίησης. Η ρητορική,
η κατασκευή λόγων, είναι ιδιαίτερα σημαντικά στα τελετουργικά συνάντησης, και θεωρείται σημαντικό
 για έναν ομιλητή να περιλάβει παραπομπές από παραδοσιακές αφηγήσεις και από ένα σύνθετο
σύστημα παροιμιών, που ονομάζεται whakataukī.

Θρησκεία και ταπού [Επεξεργασία]

Χορός Μαορί από τις Νήσους Κουκ

Η θρησκεία των Μαορί είναι στενά συνδεδεμένη με τη φύση και τους προγόνους, και όλα τα
 πράγματα θεωρείται πως έχουν μια δύναμη ζωής ή mauri, αφού όλα τα ζώντα όντα συνδέονται
 από μία κοινή καταγωγή μέσω της whakapapa ή γενεαλογίας. Μερικοί άνθρωποι ή αντικείμενα
 περιέχουν mana - πνευματική δύναμη ή ουσία. Σε συμφωνία με την Πολυνησιακή παράδοση,
 ο Τανγκαρόα (Tangaroa) είναι ο θεός του ωκεανού και η καταγωγή όλων των ψαριών.
Ο Τάνε (Tane) είναι ο θεός του δάσους και η καταγωγή όλων των πτηνών, και ο Ρόνγκο (Rongo)
είναι ο θεός των ειρηνικών δραστηριοτήτων και της γεωργίας. Σύμφωνα με κάποιους
 ο ανώτατος θεός των Μαορί είναι ο Ιό (Io), ωστόσο η ιδέα αυτή είναι αμφισβητήσιμη.
Το tapu μπορεί να ερμηνευθεί ως "ιερό", ως "πνευματικός περιορισμός" ή "συνεπαγόμενη
 απαγόρευση". Περιλαμβάνει κανόνες και απαγορεύσεις. Υπάρχουν δύο είδη ταπού,
το ιδιωτικό (σε σχέση με τα άτομα) και το κοινό ταπού (σχετικό με τις κοινότητες).
Ένα πρόσωπο, ένα αντικείμενο ή ένα μέρος, που είναι ταπού, δεν πρέπει να
ακουμπηθεί από άνθρωπο, σε μερικές περιπτώσεις, ούτε καν να πλησιαστεί
(εξ ου και η λέξη μας "ταμπού"). Ένα πρόσωπο, ένα αντικείμενο ή ένα μέρος
μπορεί να ιεροποιηθεί με ταπού για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Στις παλαιότερες εποχές, τα υψηλόβαθμα μέλη της φυλής δεν θα άγγιζαν
αντικείμενα που ανήκαν σε χαμηλόβαθμα μέλη. Αυτό θεωρείτο "μόλυνση"
 και τα χαμηλόβαθμα άτομα δεν μπορούσαν να αγγίξουν τα αποκτήματα
ενός υψηλόβαθμου ατόμου. Η ποινή ήταν ο θάνατος. Μια παραβίαση του
ταπού μπορούσε να είχε φρικτές συνέπειες, περιλαμβανομένων του θανάτου
 του παραβάτη μέσω αρρώστειας ή στα χέρια αυτού που επηρεάστηκε από
 την προσβολή. Σε παλαιότερες εποχές το φαγητό που μαγειρευόταν για
 έναν υψηλόβαθμο σεν μπορούσε να καταναλωθεί από έναν κατώτερο.
Το σπίτι ενός αρχηγού ήταν ταπού, και ακόμα και ο αρχηγός σεν μπορούσε
 να φάει φαγητό στο εσωτερικό του σπιτιού του. Όχι μόνο τα σπίτια των υψηλόβαθμων
θεωρούνταν ταπού αλλά ακόμα και τα αντικείμενα που είχαν στην κατοχή τους όπως
ο ρουχισμός. Οι χώροι ταφής και τα μέρη θανάτου ήταν πάντα ταπού, και οι τοποθεσίες
 αυτές συχνά περιβάλλονταν από προστατευτικό φράκτη. Στην προ-επαφής κοινωνία
το ταπού ήταν μια από τις ισχυρότερες δυνάμεις στη ζωή των Μαορί. Ωστόσο στις αρχές
 της δεκαετίας του 1800, οι Μαορί δέχτηκαν με ενθουσιασμό τον Χριστιανισμό και τις
αρχές του και τις προσάρμοσαν στον πολιτισμό τους. Σήμερα, το ταπού τηρείται ακόμη
σε θέματα σχετικά με αρρώστεια, θάνατο και ταφή.

Χάκα [Επεξεργασία]

Χάκα, από την εθνική ομάδα ράγκμπυ της Νέας Ζηλανδίας.

Το χάκα (haka) είναι ένα από τα πολλά είδη ομαδικού χορού ή παράστασης.
Εκτελούνται διάφορα χάκα σε σχέση με την περίπτωση. Υπάρχουν χάκα τραγουδιού
 και χαράς, και πολεμικά χάκα. Υπάρχουν διάφορου τύποι πολεμικού χάκα - ένα
 που εκτελείται χωρίς όπλα, συνήθως για να εκφράσει δημόσια ή ιδιωτικά αισθήματα,
 είναι γνωστό ως "haka taparahi". Ένα άλλο, το peruperu, εκτελείται με όπλα.
Σε παλαιότερες εποχές, το περουπέρου εκελείτο πριν από τη μάχη. Σκοπός
του ήταν να επικληθεί τον θεό του πολέμου και να προειδοποιήσει τους εχθρούς
 για τη μοίρα που τους περίμενε. Περιλάμβανε άγριες εκφράσεις προσώπου και γκριμάτσες,
 το βγάλσιμο της γλώσσας, φούσκωμα των ματιών, γρυλίσματα και κραυγές, και το κούνημα
 των όπλων. Αν το χάκα δεν εκτελείτο με πλήρη ομοφωνία, αυτό θεωρείτο κακός οιωνός για
τη μάχη. Συχνά οι πολεμιστές πήγαιναν γυμνοί στη μάχη, πέρα από μία πλεκτή από λινάτι
 ζώνη γύρω από τη μέση. Σκοπός των πολεμιστών ήταν ν ασκοτώσουν όλα τα μέλη από την
εχθρική πολεμική ομάδα, ώστε να μην παραμείνει κανείς επιζών που να πάρει εκδίκηση.
 Στο σημερινό περιβάλλον ωστόσο, το χάκα εκτελείται ως σημάδι σεβασμού για εκλεκτούς
επισκέπτες, ή για να εκφράσει την σημαντικότητα της περίστασης. Η εθνική ομάδα ράγκμπυ
της Νέας Ζηλανδίας, οι Ολ Μπλακς, εκτελούν ένα χάκα πριν από τους διεθνείς αγώνες ως
αντανάκλαση όχι μόνο της σημαντικότητας του παιχνιδιού που θα γίνει, αλλά επίσης για να
κινητοποιήσουν τους εαυτούς τους και τους υποστηρικτές τους σε μεγαλύτερες προσπάθειες.
Έπειτα έμμεσα, όπως στις μέρες των παλιών στα πεδία μάχης των Μαορί, κάνουν μια
φιλοφρόνηση στις διακριτές ικανότητες του αντιπάλου τους.

Τα μόκο [Επεξεργασία]

Ως πολιτιστική πρακτική το τατουάζ (tā moko) ήρθε με τους Μαορί από
 την Ανατολική Πολυνησιακή εστία, και τα μέσα και οι μέθοδοι που
χρησιμοποιούνται είναι παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιούνται σε
 άλλα μέρη της Πολυνησίας (βλέπε τον Buck 1974:296, που παρατίθεται
 παρακάτω στο τμήμα παραπομπών). Πιστεύεται πως στην παραδοσιακή
 κοινωνία πολλοί ή οι περισσότεροι από τους υψηλόβαθμους είχαν τατουάζ,
 και αυτοί που δεν διέθεταν καθόλου θεωρούνταν άτομα κατώτερου κοινωνικού
 στάτους. όμως ο Σίμμονς (1997), παρέχει αναφορές για υπηρέτες που είχαν
 τατουάζ με σχέδια που δήλωναν πως ήταν σκλάβοι ενός ανώτερου αρχηγού.
 Η απόκτηση των τατουάζ αποτελούσαν σημαντικό ορόσημο για το ταξίδι
ενός ανθρώπου στην ωριμότητα και συνοδευόταν από πολλά τελετουργικά και ιεροτελεστίες.
 Πέρα από τη δήλωση της θέσης και του βαθμού, ένας άλλος λόγος για την πρακτική στην
παραδοσιακή εποχή ήταν να καταστήσει το άτομο ελκυστικότερο στο αντίθετο φύλο.
 Οι γυναίκες δεν είχαν σε τόσο μεγάλο βαθμό τατουάζ: με μερικές εξαιρέσεις, ήταν
 διακοσμημένα μόνο τα χείλη τους και το πηγούνι τους. Τα πρόσφατα χρόνια έχει
 σημειωθεί μαι αναγέννηση της πρακτικής των τατουάζ και από άντρες και από
γυναίκες, ως σημάδι πολιτιστικής ταυτότητας και αντανάκλαση της γενικότερης
 αναζωογόνησης της γλώσσας και του πολιτισμού.

Αναγέννηση [Επεξεργασία]

Με την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της γης τους από τους Ευρωπαίους αποίκους,
οι Μαορί εισήλθαν σε μια περίοδο παρακμής, και μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα θεωρήθηκε
 πως ο πληθυσμός των Μαορί θα έπαυε να υπάρχει ως ξεχωριστή φυλή και θα αφομοιωνόταν
 από τον Ευρωπαϊκό πληθυσμό. Η προβλεπόμενη παρακμή δεν συνέβη, και τα επίπεδα
πληθυσμού συνήλθαν. Παρά τον μεγάλο βαθμό ανάμειξης μςταξύ των Μαορί και Ευρωπαϊκών
πληθυσμών, οι Μαορί μπόρεσαν να διατηρήσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα και κατά τις
δεκαετίες 1960 και 1970 υπέστη πολιτιστική αναζωογόνηση. Κανένας Μαορί δεν ζεί σήμερα
κατά τον παραδοσιακό προ-Ευρωπαϊκής επαφής τρόπο ζωής.

Κάποιες ευνοϊκές κυβερνήσεις και ο πολιτικός ακτιβισμός οδήγησαν στην αποζημίωση για
συγκεκριμένες ιστορικές περιπτώσεις άδικης δήμευσης και παραβίασης άλλων δικαιωμάτων
 ιδιοκτησίας. Ένα ειδικό δικαστήριο, το Δικαστήριο Γουαϊτάνγκι, εγκαθιδρύθηκε για να
ερευνήσει και να κάνει συστάσεις για τέτοια θέματα. Ως αποτέλεσμα των αποζημιώσεων,
οι Μαορί σήμερα έχουν σημαντικά συμφέροντα στην αλιευτική και δασική βιομηχανία.

Σε πολλές περιοχές της Νέας Ζηλανδίας, η Μαορί γλώσσα έπαυσε να χρησιμοποιείται ως
ζωντανή κοινοτική γλώσσα (από σημαντικό αριθμό ανθρώπων) στα μεταπολεμικά χρόνια.
Η αναζωογονητική προσπάθεια βοηθάται από γεναιόδωρες κρατικές χρηματοδοτήσεις.
Ο Μαορί πολιτισμός και γλώσσα διδάσκονται στα περισσότερα Νεοζηλανδικά σχολεία,
 και προ-σχολικά kohanga reo ή γλωσσικές φωλιές, διδάσκουν tamariki ή νέα παιδιά
αποκλειστικά Μαορί. Η Μαορί Τηλεόραση, ένας κρατικά επιχορηγούμενος τηλεοπτικός
 σταθμός είναι δεσμευμένος να μεταδίδει κυρίως σε Μαορί γλώσσα. Ξεκίνησε στις 28
Μαρτίου 2004
. Η Μαορί γλώσσα έχει ισοδύναμο στάτους με τα Αγγλικά στην κυβέρνηση και τον νόμο.
Οι Μαορί πολιτικοί έχουν επτά οριζόμενες Μαορί έδρες στο Κοινοβούλιο της Νέας Ζηλανδίας
(και μπορούν να καταλάβουνν Γενικές έδρες), και πολλά Νεοζηλανδικά συμβούλια και
κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ως συνηθισμένη υποχρέωση να μελετήσουν και να
συμβουλευτούν μαζί με τους Μαορί.

Παρά τις σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές προόδους κατά τον 20ο αιώνα,
 οι Μαορί έχουν ακόμα φτωχά αποτελέσματα στις περισσότερες στατιστικές υγείας
 και εκπαίδευσης, στην εργατική συμμετοχή ενώ υπερ-εκπροσωπούνται σε στατιστικές
εγκλημάτων και τιμωρίας.

ΠΗΓΗhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BF%CF%81%CE%AF