Ευαγόρας Α΄ (435 - 374/3 π.Χ.)
Ευαγόρας Α΄, ο βασιλιάς ευεργέτης του λαού
|
Μετά την ειρήνη του Καλλία (448 π.Χ.) η Σαλαμίνα περιέπεσε για δεκαετίες σε κατάσταση οικονομικής αθλιότητας, πνευματικής αδράνειας και εκβαρβαρισμού. Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα της απόγνωσης και της ταπείνωσης για τον κυπριακό ελληνισμό, εμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο της Κύπρου, γύρω στο 411 π.Χ., ο Ευαγόρας Α΄, γόνος του βασιλικού οίκου των Τευκριδών. Ο Ευαγόρας κατάστρωσε το σχέδιό του για κατάληψη του θρόνου της Σαλαμίνας στους Σόλους της Κιλικίας, από όπου βοηθούμενος από λίγους οπαδούς και Αθηναίους μισθοφόρους αποβιβάστηκε στη Σαλαμίνα και κατέλαβε το θρόνο από τον σφετεριστή Φοίνικα Αυδήμονα. Ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος Β΄ δεν αντέδρασε, αφού ο Ευαγόρας συνέχισε να πληρώνει το φόρο υποτελείας προς αυτόν. Πρώτος στόχος του Ευαγόρα ήταν να ενώσει όλα τα βασίλεια της Κύπρου κάτω από την εξουσία του, για να μπορέσει να διεκδικήσει δυναμικά την ανεξαρτησία της από τους Πέρσες. Κατάφερε την υλοποίηση αυτού του στόχου του, ως ένα βαθμό, και με ειρηνικά μέσα και με τη βία των όπλων.
Δεύτερος στόχος του ήταν να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση της πόλης του. Έκοψε χρυσά νομίσματα, στα οποία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το ελληνικό αλφάβητο, προσαρμόζοντας το νομισματικό σύστημα με το ελληνικό. Ανέπτυξε τις βιοτεχνίες, εκμεταλλεύτηκε τα δάση, δραστηριοποίησε το εμπόριο. Κατά τον Διόδωρο, ΄΄ηυπόρησε χρημάτων΄΄. ΄Ετσι μπόρεσε να αποκτήσει ισχυρό στρατό και στόλο. Τρίτος στόχος του ήταν η δημιουργία αισθήματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας, ώστε οι κάτοικοι της Σαλαμίνας να επιδοθούν στα έργα ειρήνης. Κατασκεύασε πολεμικό στόλο, επιδιόρθωσε το λιμάνι και την οχύρωση της Σαλαμίνας. Κατάφερε να εκριζώσει το φιλοπερσικό αίσθημα και να εδραιώσει το φιλελληνικό πνεύμα στη Σαλαμίνα και στην Κύπρο. Η Σαλαμίνα ξανάγινε κέντρο των ελληνικών γραμμάτων και τεχνών.
Η εξωτερική του πολιτική στηριζόταν στη συμμαχία με τους Αθηναίους, τους οποίους βοήθησε στέλλοντας σιτάρι και χαλκό στο στόλο τους στη Σάμο. Οι Αθηναίοι τον ανακήρυξαν Αθηναίο πολίτη και τον τίμησαν με διάφορους τρόπους. Όταν ο Ευαγόρας βοήθησε τον Κόνωνα, Αθηναίο ναύαρχο που κατέφυγε στην αυλή του, να νικήσει τους Λακεδαιμόνιους, οι Αθηναίοι τον τίμησαν ξανά. Το 390 π.Χ. ξανάρχισε τον πόλεμο κατά των Περσών, προσπαθώντας να διατηρεί σε κατάσταση επανάστασης ένα μεγάλο μέρος των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Κατόρθωσε ακόμη να καταλάβει την Κιλικία και την Τύρο. Όμως οι νίκες του ήταν εφήμερες. Αναγκάστηκε να συνάψει ειρήνη με τον Πέρση βασιλιά και περιοριστεί στα όρια της Σαλαμίνας. Ο Ευαγόρας υπήρξε η μεγαλύτερη πολιτική προσωπικότητα τη αρχαίας Κύπρου. Δεν ήταν ο βασιλιάς δεσπότης, όπως στην Ανατολή, αλλά ο βασιλιάς ευεργέτης του λαού. Δυναμικός και αποφασιστικός ηγέτης, προικισμένος με πολλά χαρίσματα, κατέστησε την πόλη του ισχυρό προπύργιο του Ελληνισμού στην Ανατολή. Η στενή επαφή του με την Αθήνα του ενέπνευσε την αγάπη προς τον αθηναϊκό πολιτισμό και τις πολιτικές φιλοσοφικές ιδέες της εποχής. Το τέλος του υπήρξε τραγικό και άδοξο. Πιστεύεται πως δολοφονήθηκε μαζί με το γιο του Πνυταγόρααπό κάποιο ευνούχο του παλατιού το 374/3 π.Χ. για λόγους τιμής.
Ο Ισοκράτης εξυμνεί τις αρετές του Ευαγόρα:
[ ... ] γιατί όλο του το βίο τον έζησε από τη μια, χωρίς ν΄ αδικεί κανένα, κι από την άλλη τιμώντας τους χρηστούς, κι ενώ κυβερνούσε όλους τους πολίτες μ΄ αυστηρότητα, τιμωρούσε τους άδικους σύμφωνα με τους νόμους. Και χωρίς να έχει καθόλου ανάγκη από συμβούλους παρ΄ όλα ταύτα συμβουλευόταν τους φίλους του και σε πολλά ζητήματα υποχωρούσε στους φίλους, μα σ΄ όλα υπερτερούσε τους εχθρούς του. Ήταν σεβαστός όχι με το συνοφρύωμα του προσώπου του, παρά με την πολιτεία του βίου του, παίρνοντας θέση στο κάθε ζήτημα με τάξη και συνέπεια, κρατώντας τις συμφωνίες το ίδιο πιστά και στα έργα και στα λόγια. Περήφανος όχι για όσα τά΄ φερνε η τύχη, μα για όσα γίνονταν από τον ίδιο τον εαυτό του. Τους φίλους του τους αιχμαλώτιζε με τις ευεργεσίες του, ενώ τους άλλους τους σκλάβωνε με τη μεγαλοψυχία του. Ήταν φοβερός όχι με το να οργίζεται στους πολλούς, παρά με το να ξεπερνά πολύ τους άλλους στα φυσικά χαρίσματα. Κύριος των ηδονών κι όχι δούλος τους. Με λίγους κόπους αποκτώντας πολλές ανέσεις, μα μη παραλείποντας μεγάλους κόπους για μικρά ξεκουράσματα. Γενικά μη υστερώντας σε κανένα από τα προσόντα, που πρέπει να έχουν οι βασιλιάδες, παρά διαλέγοντας από κάθε πολίτευμα ό,τι καλύτερο είχε κι όντας δημοκρατικός στην εξυπηρέτηση των λαϊκών μαζών κι επιδέξιος πολιτικός στη διοίκηση όλης της πόλης, ικανός στρατηγός στην ορθοκρισία του μπροστά στους κινδύνους κι άξιος βασιλιάς με το να διαπρέπει σ΄ όλα τούτα. Κι ότι αυτά και περισσότερα απ΄ αυτά τα προσόντα υπήρχαν στον Ευαγόρα ήταν εύκολο να το μάθει κανείς από τα ίδιά τα έργα.΄΄
«Πριν πάρει το θρόνο ο Ευαγόρας οι κάτοικοι τόσο ακοινώνητοι και δύσκολοι ήσαν, ώστε νόμιζαν πως εκείνοι από τους κυβερνήτες ήταν οι καλύτεροι, που συνέβαινε να μεταχειρίζονται τους Έλληνες με τον πιο σκληρό τρόπο. Ενώ τώρα τόσο πολύ έχουν αλλάξει, ώστε να συναγωνίζονται ποιοι απ΄ αυτούς θα φανούν πιο φιλέλληνες και να τεκνοποιούν παίρνοντας γυναίκες οι περισσότεροι από μας, και να βρίσκουν περισσότερη ευχαρίστηση και στα πράγματα και στα έθιμα τα ελληνικά παρά στα δικά τους, κι οι περισσότεροι απ΄ αυτούς, που καταγίνονται με τα γράμματα και την άλλη μόρφωση, να μένουν σ΄ αυτούς τους τόπους, παρά εκεί που συνήθιζαν πρωτύτερα να μένουν. Και γι΄ αυτά όλα δεν υπάρχει κανείς που δεν θα παραδεχόταν πως αιτία δεν ήταν ο Ευαγόρας.»
Πρώτο τιμητικό ψήφισμα των Αθηναίων για τον Ευαγόρα Α΄ βασιλιά Σαλαμίνας 410/9 π.Χ.
Φάνηκε καλό στη βουλή και στο δήμο (η τάδε φυλή) επρυτάνευε (η τάδε) εγγραμμάτευε (η τάδε) επιστατούσε, ο Φρασίδημος επρότεινε; επειδή ο Ευαγόρας ο Σαλαμίνιος είναι καλός άνθρωπος και πρόθυμος να κάμνει ό, τι καλό μπορεί, σ΄ ανταπόδοση αυτών των ευεργεσιών, που έκαμε στον Αθηναϊκό δήμο, προτείνω να γίνει αυτός Αθηναίος κι αυτός και τα παιδιά του και να εγγραφεί αυτός και σε φατρία και δήμο και φυλή, όποιαν θέλει απ΄ εκείνες που ορίζουν οι νόμοι, σαν ευεργέτης των Αθηναίων στο σύνολο των πολιτών και χωριστά εκείνων που παν στη Σαλαμίνα και να φροντίζουν γι΄ αυτόν και η εκάστοτε βουλή κι οι πρυτάνεις κι οι στρατηγοί ώστε να μη αδικείται μήτε και τα παιδιά του από κανένα. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου