«Άγνωστοι» Έλληνες: Πομάκοι, περήφανοι ακρίτες της Ελλάδας

Αναζητώντας εδώ και τόσον καιρό τα ίχνη των Ελλήνων σε όλον τον κόσμο κλείνουμε ένα ακόμη από τα τόσα ταξίδια μας, το οποίο δεν είναι άλλο από αυτό στην περιοχή των Βαλκανίων.

Μιλήσαμε για τους Βλάχους, τους Αρβανίτες, τους Σαρακατσάνους, που εδώ και πολλά χρόνια, διασκορπισμένοι σε διάφορα μέρη, δεν παρασύρονται από τις εκάστοτε αντίξοες συνθήκες αλλά αντιθέτως διαφυλάττουν ως φυλαχτό την καταγωγή και την ιστορία τους, σημαδεύοντας ανεξίτηλα και τους ξένους πληθυσμούς που ζουν σε εκείνα τα μέρη ...

Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τους περίφημους Πομάκους. Μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα αλλά Έλληνες στην καταγωγή ζουν εδώ και περίπου 4.000 χρόνια στο τμήμα εκείνο της Οροσειράς της Ροδόπης  που διασχίζει Βουλγαρία και Ελλάδα.

Σήμερα υπολογίζονται περί τους 135.000 και οι 35.000 από αυτούς ζουν στην Ξάνθη. Άνθρωποι ευγενικοί, φιλότιμοι, φιλήσυχοι, ιδιαιτέρως φιλόξενοι και εργατικοί, με το δικό τους σύστημα διοίκησης, τηρούν τον θεσμό της ενδογαμίας και γενικά δεν διαφέρουν σε τίποτα με τους Ελλαδίτες παρά μόνον στα «έθιμα» που τους έχει περάσει το θρήσκευμά τους.

Για παράδειγμα, ο ρόλος της γυναίκας είναι περιορισμένος, όπως και γενικότερα στο Ισλάμ. Η Πομάκα, δηλαδή, κυκλοφορεί πάντα με ένα άσπρο μαντήλι στο κεφάλι, κάτω από το οποίο φοράει ένα ακόμα για να συγκρατεί τα μαλλιά της. Άλλες πάλι φορούν κόκκινο μαντήλι και μακριά μαύρα ράσα. Η μοναδική τους έξοδος είναι τα «μετζέ», ολονύχτια γλέντια που διεξάγονται στα χωριά τους.

Ένα σημαντικό, όμως πρόβλημα, που αντιμετωπίζουν οι Πομάκοι, είναι το χαμηλό επίπεδο μόρφωσής τους, το οποίο εκμεταλλεύονται οι Τούρκοι, προκειμένου να τους ελέγχουν μέσω του φόβου που τους καλλιεργούν. Κι εδώ έρχεται να προστεθεί το μεγαλύτερο, ίσως, πρόβλημα των Πομάκων, που δεν είναι άλλο από τον βίαιο και ασταμάτητο εκτουρκισμό που υφίστανται από την γείτονα χώρα. Δωρεάν παροχές τουρκικής τηλεόρασης, οικονομικά πριμ όταν φορούν μαντήλες και πολλά άλλα αθέμιτα μέσα (απειλές, ξυλοδαρμοί, κ.α) καθιστούν την ζωή των Πομάκων μία συνεχή κατάσταση τρόμου.

Ας μην ξεχνάμε την ατρόμητη δασκάλα του Δέρειου, κ. Χαρά Νικοπούλου, η οποία βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, επειδή ώθησε τα Πομακόπουλα να ανακαλύψουν τις πραγματικές ρίζες τους. Πράγμα και που έκαναν κερδίζοντας έτσι βραβείο από την Unisef. Φυσικά, η «ανάγωγη» αυτή συμπεριφορά της δασκάλας τιμωρήθηκε τόσο από το ελληνικό κράτος όσο και από το τουρκικό. Αρχικά, ξυλοκοπήθηκε από Τούρκους της περιοχής μέσα στο ίδιο της το σπίτι και αφετέρου πληροφορήθηκε για μία «ωραιότατη» μετάθεση.

Άραγε, αφού όπως πολλοί ισχυρίζονται πως οι Πομάκοι είναι Τουρκικής καταγωγής, γιατί ενοχλούνται από τις «ασυναρτησίες» μίας «τυχαίας» δασκάλας;

Για να δούμε λίγα πράγματα για την καταγωγή αυτών των ανθρώπων.

Η ονομασία τους, κατ' αρχάς, προέρχεται κατά μία εκδοχή από τους «Ιππομάχους», όνομα που απέδιδε ο Μέγας Αλέξανδρος στους ιππείς του. Αυτοί μετά το πέρας της εκστρατείας εγκαταστάθηκαν στην Θράκη. Οι Βούλγαροι έχουν αντίθετη άποψη. Αποδίδουν το «πομάκος» στην βουλγαρική λέξη «pomagam» (=βοηθώ). Ο λόγος είναι το γεγονός ότι οι συγκεκριμένοι ονόμαζαν τους Πομάκους «πομαγκάστ», που σημαίνει βοηθός.

Οι ίδιοι οι Πομάκοι αυτοαποκαλούνται «Αγμέν», ονομασία που προέρχεται από τον αρχαίο ελληνοθρακικό λαό των Αγριάνων, που κατοικούσε στην οροσειρά της Ροδόπης. 

Η εν λόγω ονομασία υπάρχει τουλάχιστον 2.500 χρόνια! Πριν από περίπου 1.000 χρόνια έκανε την εμφάνισή της η ονομασία «Αχριάνες», που ενδέχεται να αποτελεί εξέλιξη των Αγριάνων ή να προέρχεται από την λέξη «Αχριδώ», όπως αποκαλούσαν την Ροδόπη.

aagnostoia_ellines_pomakoi_perifanoi_akrites_tis_elladas-2.jpg

Πομάκος παίζει τον χαρακτηριστικό ελληνικό αυλό

Ο Στράβων στα «Γεωγραφικά» του, γράφει ότι οι Αγριάνες ήταν Ελληνοθρακικό φύλο που κατοικούσε στο Νοτιοδυτικό μέρος της Ροδόπης δηλαδή στο Βόρειο τμήμα του νομού Ξάνθης, ονομαστοί για την τόλμη τους και τις πολεμικές τους αρετές.

Την μαχητικότητα των Αγριάνων θαύμασε ο Μέγας Αλέξανδρος και τους είχε στο πλευρό του στις πιο δύσκολες μάχες, όπως στον ποταμό Εριγώνα κα το Γρανικό: «Ο Αλεξανδρος επήγεν με τους τε Αγριάνας και τους τοξότας ...» (Αρριανός, ΑV 17).

Όσον αφορά την καταγωγή τους, αυτή διεκδικείται από την Τουρκία, την Ρουμανία και την Βουλγαρία. Οι τελευταίοι αγνοούν μάλλον αφενός τις ιστορικές συνθήκες, κατά τις οποίες οι Πομάκοι μάχονταν πάντα εναντίον τους (Ρωσοτουρκικός Πόλεμος) και αφετέρου την δήλωση Καθηγητή της Σόφιας που αναφερόταν στην παντελή έλλειψη βουλγαρικής συνείδησης των Πομάκων. Ανέκαθεν οι Πομάκοι, όταν μιλούσε η Ελλάδα μέσα τους, ξεσηκώνονταν και ξερνούσαν καθετί ξένο προσπαθούσε να προσκολληθεί πάνω τους.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου ο Αμερικανικός τύπος είχε γράψει: «Αναγγέλθηκε από την Ουάσινγκτον πως αντιπρόσωποι μίας φυλής, η οποία ιστορείται από την εποχή προ του μεγάλου Αλεξάνδρου, έφτασαν στην πρωτεύουσα για να επιδιώξουν την ελευθερία των Πομάκων, ενός λαού που από αιώνες κατοικείς την Ροδόπη, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Βουλγαρία».

Τσέχος Καθηγητής Πανεπιστημίου, ο οποίος διετέλεσε Υπουργός Παιδείας της Βουλγαρικής Ηγεμονίας το 1879, επικυρώνοντας τα παραπάνω, έγραψε τα εξής: «Στην Ροδόπη, εκτός των Ελλήνων της Στενημάχου, όπου βρίσκονται άλλα υπόλοιπα των βυζαντινών πληθυσμών, υπάρχουν πάνω στο βουνό μεταξύ των Μουσουλμάνων Βουλγάρων και μερικοί Μουσουλμάνοι Έλληνες ( ... ) »

Η γλώσσα των Πομάκων, τα πομακικά, αποτελείται από ελληνικές, βουλγαρικές και τουρκικές λέξεις. Οι τουρκικές αφορούν κυρίως θρησκευτικού περιεχομένου θέματα και ενσωματώθηκαν στην γλώσσα τους την περίοδο της Τουρκοκρατίας ενώ οι ελληνικές έχουν τις ρίζες τους στον Όμηρο και το Βυζάντιο.

«Όσοι λένε ότι για μας είναι πιο εύκολο να μάθουμε την τουρκική γλώσσα θα τους πω ότι κάνουν λάθος. Τα ελληνικά είναι πιο κοντά μας» δήλωσε η Πομάκα τραγουδίστρια Εμινέ Μπουρουτζή.

Οι Πομάκοι, και ιδίως οι πιο μορφωμένοι, μιας και ο απλός λαός βρίσκεται σε σύγχυση λόγω της συνεχούς πλύσης εγκεφάλου, που υφίσταται πανταχόθεν, φωνάζουν πως δεν είναι Τούρκοι, φωνάζουν πως είναι Έλληνες Θράκες! Ζητούν ελληνικά σχολεία!

«Αυτό που ζητήσαμε είναι, να γίνονται μερικά ακόμη μαθήματα στα ελληνικά, στα μειονοτικά σχολεία, γιατί μετά τα παιδιά μας πηγαίνουν σε ελληνικά γυμνάσια και δεν γνωρίζουν τα βασικά» λέει ο κ. Ιρφάν Μεχμεταλή, κάτοικος του χωριού Μάνταινα και πολιτευτής των Ανεξάρτητων Ελλήνων. «Μας το αρνήθηκαν χωρίς άλλη κουβέντα, λέγοντας μας πως αυτό αναφέρουν οι συμφωνίες με την Τουρκία. Και μέχρι πότε θα μας μαθαίνουν τούρκικα στα σχολεία μας; Δεν υπέγραψε η Ελλάδα στη Συνθήκη της Λωζάνης πως θα διδάσκει τη μητρική γλώσσα των παιδιών των μουσουλμάνων; Εμείς λέμε ότι αν δε θέλει να διδάσκει πομακικά στα παιδιά μας, ας διδάσκει ελληνικά.

Είναι τόσο φοβερό αυτό που ζητάμε;» διερωτάται ο κ. Μεχμεταλή, που ζητάει από το υπουργείο Παιδείας, να στρέψει το ενδιαφέρον του προς τους Πομάκους, που αρνούνται να προσχωρήσουν στην προπαγάνδα της Άγκυρας, που τους θέλει Τούρκους.

«Φωνή βοώντος εν τη ερήμω» για το ελληνικό κράτος τα λόγια αυτών των ανθρώπων, που ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια, ώστε να αντέξουν την προπαγάνδα της Τουρκίας, που έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι στην πραγματικότητα αυτοί είναι πιο Έλληνες από τους Ελλαδίτες, αφού κόντρα στην προπαγάνδα και την σφοδρή πίεση που δέχονται καταφέρνουν να στέκονται όρθιοι και υπερήφανοι για την καταγωγή και την ιστορία τους μέχρι σήμερα ...





ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: