Ο Αρμένιος της Καζαμπλάνκα και ο Σογομών Τεχλιριάν

Πηγή: Περιοδικό «Nouvelles d’ Armenie» Νο 150 – Μάρτιος 2009

Νουνιά Γεραμιάν

Τεύχος: Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2009
Ο Βαχράμ Σουρμενιάν είναι –

κατά κάποιο τρόπο – η αρμενική «μνήμη» της Καζαμπλάνκα. Είναι αυτός ο οποίος θυμάται πρόσωπα διάσημα ή ανώνυμα τα οποία διέμειναν για μερικές ημέρες ή επέλεξαν να παραμείνουν για περισσότερα χρόνια στην πόλη. Ο Β.Σ. αφηγείται ότι, κατά την εποχή του γαλλικού προτεκτοράτου, 15.000 Αρμένιοι, ήσαν εγκατεστημένοι στην περιοχή επιθυμώντας να δοκιμάσουν την τύχη τους, καθώς τους φαινόταν ότι ο τόπος αυτός ήταν το «ελντοράντο»** της Βόρειας Αφρικής. Λογικό, αφού όλα ήταν προς οικοδόμηση.

Σογκχομόν Τεχλιριάν ο Αρμένιος ήρωας που καθάρισε το κάθαρμα

Έτσι λοιπόν, κατά τη διάρκεια των ετών 1935-1940, ο πατέρας του άνοιξε εκεί το πρώτο εργοστάσιο καουτσούκ της χώρας.

Μια επιχείρηση, η οποία αναπτύχθηκε από τον γιό του και σήμερα είναι αφάνταστα επικερδής. Όμως, ο εξηντάχρονος επιχειρηματίας Βαχράμ Σουρμενιάν, προτιμά να μιλά για το παρελθόν και νοσταλγεί:
Ο Τεχλιριάν

«Όταν ζούσαν οι γονείς μου, το σπίτι μας ήταν κέντρο διερχομένων. Κάθε Κυριακή όλοι έρχονταν να μας δουν, όπως π.χ. ο Σογομών Τεχλιριάν – ο οποίος εξετέλεσε ως γνωστόν τον Ταλαάτ, τον δήμιο των Αρμενίων – και έζησε δέκα χρόνια στην Κάζα με τους δικούς του, πριν εκπατρισθεί στην Καλιφόρνια.

«Πήγαινα μαζί του για κυνήγι, αλλά ο ίδιος αρνείτο να σημαδέψει, εξηγεί ο Β.Σ.. Συνήθως σταματούσε κάπου, καθόταν επάνω στον κορμό ενός δένδρου και έσπαζε αμύγδαλα τα οποία στην συνέχεια μου τα έδινε.

Επωφελείτο αυτών των στιγμών για να μιλά. Άκουσα από το ίδιο του το στόμα την ιστορία του Ταλαάτ. Δεν τα έλεγε όλα. Είχα την εντύπωση ότι κάποιες φορές φοβόταν μήπως μεταδώσει την αηδία την οποία συχνά αισθανόταν για τη ζωή, από τότε όπου όλη του η οικογένεια σφαγιάσθηκε». Ο Σογομών Τεχλιριάν ήταν συνδεδεμένος φιλικά με την οικογένεια Σουρμενιάν και μάλιστα έγινε ανάδοχος του μικρότερου αδελφού του Βαχράμ. Επίσης, η μητέρα του Βαχράμ, ευχαριστιόταν να συζητά για τη λογοτεχνία του Τανιέλ Βαρουζάν.

Ο Βαχράμ Σουρμενιάν, γνώρισε πλήθος προσωπικοτήτων και αφηγείται ότι:

«Ο Μοντέ Μελκονιάν ήταν μια από αυτές με την οποία πραγματικά έμεινα εντυπωσιασμένος. Είχε έλθει λίγο πριν την αναχώρησή του για την Αρμενία. Αυτός ο άνθρωπος δεν ενδιαφερόταν καθόλου για τα υλικά αγαθά. Ήταν εντελώς αδιάφθορος».

Σήμερα, αυτή η πάλαι ποτέ κοινότητα των Αρμενίων της Κάζα, έχει συρρικνωθεί αφάνταστα. Ο Β.Σ. δεν γνωρίζει πόσοι ακριβώς συμπατριώτες του έχουν απομείνει στην πόλη, ίσως έξι ή επτά άτομα.

Όμως η Κάζα, παραδόξως, κράτησε κάποια ίχνη από το πέρασμά τους. Η οδός «Armenie» πρωτίστως και ακολούθως το καφέ το οποίο ονομάσθηκε και αυτό πολύ απλά «Armenie», είναι τα τελευταία απομεινάρια αυτής της λιγότερο εντυπωσιακής παρουσίας.
*Κάζα: Έτσι αποκαλούν χαϊδευτικά την Καζαμπλάνκα οι Μαροκινοί.

**Ελντοράντο: Μυθική περιοχή μεταξύ των ποταμών Αμαζονίου και Ορενόκου στην Ν. Αμερική, η οποία εθεωρείτο από τους ισπανούς κατακτητές του 16ου αιώνα, χρυσοφόρα.

http://alfeiospotamos.gr/?p=11632