Φάκελος: Κινήσεις ματ κατά του στρες!
Μόλις μπήκατε στο γραφείο και το τηλέφωνό σας χτυπά, ένας συνάδελφος ζητά να του διευκρινίσετε κάτι σημαντικό και ο προϊστάμενός σας σας περιμένει στο γραφείο του... Και τότε το στρες σάς κυριεύει: Η καρδιά σας αρχίζει να χτυπά δυνατά στο στήθος σας, το στομάχι σας γίνεται κόμπος και πλήθος αρνητικών σκέψεων κατακλύζουν το μυαλό σας... Χρειάζεστε μια λύση «άμεσης βοήθειας» για να ηρεμήσετε. Υπάρχει; Ναι, απαντούν οι ειδικοί, υπάρχουν πολλές και αποτελεσματικές λύσεις -τόσο άμεσες όσο και μακροπρόθεσμες- για να μετριάσετε το στρες. Εμείς σας παρουσιάζουμε όλες τις τεχνικές «αντι-στρές», που θα σας φανούν χρήσιμες την επόμενη φορά που θα βρεθείτε στο... μάτι του κυκλώνα!
Η λέξη στρες προέρχεται από τη λατινική λέξη stringere, που σημαίνει σφίγγω. Στρες, λοιπόν, σημαίνει σφίξιμο, ένταση. Φανταστείτε την ένταση του ήχου στο στερεοφωνικό, την οποία μπορείτε να ρυθμίσετε από το ελάχιστο, όπου δεν ακούτε, έως το μέγιστο, όπου νιώθετε ότι θα σπάσει το τύμπανό σας, περνώντας από όλες τις ενδιάμεσες βαθμίδες. Κάπως έτσι είναι και το «συνεχές» του στρες: Σε μικρές δόσεις είναι ακίνδυνο, σε μεγάλες δόσεις είναι καταστροφικό και σε μεσαίες δόσεις σάς κινητοποιεί, προκειμένου π.χ. να τρέξετε για να προλάβετε το λεωφορείο, να διαβάσετε για τις εξετάσεις... Μάλιστα, σε σχετικές μελέτες έχει βρεθεί ότι, μέχρι ενός ορίου, όσο αυξάνονται τα επίπεδα του στρες τόσο αυξάνεται και η αποδοτικότητα. Γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι δηλώνουν ότι «χωρίς στρες δεν αποδίδουν». Το στρες θεωρείται ωφέλιμο σε «μεσαίες δόσεις», δηλαδή όταν η έντασή του δεν ξεπερνά τα προσωπικά όρια ανοχής του καθενός. Χωρίς μια επαρκή δόση στρες, δεν θα μπορούσατε να πάτε στη δουλειά, να μαγειρέψετε, να οδηγήσετε... Από την άλλη μεριά, όμως, όταν υπερβεί τα όρια της ανοχής σας (το «βέλτιστο σημείο απόδοσης», όπως το αποκαλούν οι ειδικοί), η σχέση του με την απόδοση γίνεται αντιστρόφως ανάλογη. Με άλλα λόγια, το στρες σε μεγάλες δόσεις μπορεί να «μπλοκάρει» τις επιδόσεις σας και να απειλήσει την υγεία σας.
Τα πιεσμένα ωράρια, τα προβλήματα στις επαγγελματικές σχέσεις, οι δόσεις και τα χρέη, καθώς και τα ξαφνικά γεγονότα που προκαλούν ανασφάλεια (π.χ. απολύσεις, αυξήσεις τιμών) αποτελούν λίγες μόνο από τις αναρίθμητες στρεσογόνες καταστάσεις που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Οι καταστάσεις αυτές συνήθως δεν είναι παροδικές, αλλά καθημερινές και επαναλαμβανόμενες, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να βρίσκεται διαρκώς υπό την επήρεια των ορμονών του στρες.
Καθώς δεν εκτονώνεται η ένταση που συσσωρεύεται στο σώμα, αυτή μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση ή στην επιδείνωση προβλημάτων υγείας, όπως οι πεπτικές παθήσεις (σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, γαστρίτιδα), οι αναπνευστικές (το στρες θεωρείται μία από τις συχνότερες αιτίες κρίσεων άσθματος), καθώς και οι καρδιαγγειακές. Οι ειδικοί εξηγούν ότι η παρατεταμένη κατάσταση στρες στον οργανισμό (το χρόνιο στρες) είναι επιβαρυντική για την υγεία, ακόμη και αν βραχυπρόθεσμα σας βοηθά να πετυχαίνετε τους στόχους σας και να έχετε υψηλές επιδόσεις. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη έρευνα σε πειραματόζωα, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Molecular Psychiatry», μια ακόμη νευρο-ορμόνη, ο παράγοντας έκλυσης κορτικοτροπίνης ή CRF, που σε καταστάσεις χρόνιου στρες κυκλοφορεί σε μεγάλες δόσεις και για μεγάλο χρονικό διάστημα στον εγκέφαλο, συσχετίζεται με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως οι αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη, αλλά και η υπογονιμότητα.
Αισθάνεστε ότι είστε διαρκώς «στην πρίζα» και δυσκολεύεστε να αφεθείτε; Ακόμη και όταν κάθεστε, νιώθετε ότι είστε σε ένταση; Έχετε χάσει την αίσθηση του χιούμορ και σας είναι αδύνατον να αποδώσετε σε δραστηριότητες που προηγουμένως δεν σας δημιουργούσαν πρόβλημα; Κάνετε συχνά αρνητικές σκέψεις; Μήπως δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε και ο ύπνος σας είναι ταραγμένος; Οι ειδικοί εξηγούν ότι όσοι βρίσκονται σε μια κατάσταση συνεχούς πίεσης τείνουν να αντιδρούν υπερβολικά, να μεγαλοποιούν τα πάντα -κυρίως τα αρνητικά -, να είναι σε διαρκή υπερένταση χωρίς λόγο, αλλά και χωρίς αποτέλεσμα. Επιπλέον, μπορεί να αρρωσταίνουν συχνά, καθώς και να παραπονούνται για σωματικά συμπτώματα όπως:
● Πονοκεφάλους, καθώς και πόνους σε διάφορα σημεία του σώματος.
● Πεπτικές ενοχλήσεις (φούσκωμα, δυσκοιλιότητα κλπ.).
● Δυσκολία στον ύπνο.
● Ταχυπαλμίες.
● Διαρκές αίσθημα κόπωσης ή εξάντλησης.
● Δυσκολία στην αναπνοή.
Τα συμπτώματα αυτά, όπως εξηγούν οι ειδικοί, μάλλον έχουν ήδη οδηγήσει τους πάσχοντες σε γιατρούς διάφορων ειδικοτήτων, χωρίς όμως να έχει διαπιστωθεί οργανικό πρόβλημα.
Θυμηθείτε πώς νιώσατε όταν χρειάστηκε να πατήσετε ξαφνικά το φρένο για να μην τρακάρετε, όταν κοντέψατε να πέσετε από τη σκάλα, αλλά ακόμη και όταν είχατε την πρώτη σας επαγγελματική συνέντευξη ή το πρώτο σας ραντεβού. Είχατε στρες! Οι ειδικοί εξηγούν ότι οι σωματικές εκδηλώσεις του στρες είναι ενστικτώδεις αντιδράσεις που διαμορφώθηκαν κατά την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους με σκοπό να κινητοποιήσουν τον πρωτόγονο άνθρωπο να παλέψει ή να τρέξει για να σωθεί (μηχανισμός «πάλης ή φυγής»), όταν ερχόταν αντιμέτωπος με τους κινδύνους που απειλούσαν τη ζωή του, όπως τα άγρια θηρία και τα καιρικά φαινόμενα. Βέβαια, σήμερα οι στρεσογόνες καταστάσεις που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος έχουν αλλάξει θεαματικά σε σύγκριση με εκείνες που αντιμετώπιζε ο άνθρωπος των σπηλαίων. Ο εγκέφαλος όμως εξακολουθεί να αντιδρά με τον ίδιο… πρωτόγονο τρόπο, παρότι δεν χρειάζεται ούτε να τρέξετε ούτε να παλέψετε για να τις αντιμετωπίσετε.
Η εγρήγορση του οργανισμού οφείλεται στην ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, το οποίο είναι υπεύθυνο για όλες τις λειτουργίες που απαιτούν κινητοποίηση. Από την άλλη μεριά, το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα ελέγχει όλες τις λειτουργίες που απαιτούν χαλάρωση. Τα δύο συστήματα απαρτίζουν το αυτόνομο νευρικό σύστημα, που είναι υπεύθυνο για τις αυτόματες, μη ελεγχόμενες αντιδράσεις μας. Στη φάση της εγρήγορσης, λοιπόν, εκκρίνονται ορμόνες (αδρεναλίνη, κορτιζόλη κλπ.), που προετοιμάζουν τον οργανισμό για δράση. Xάρη σ’ αυτές αυξάνονται οι παλμοί της καρδιάς, επιταχύνεται η αναπνοή, οξύνονται οι αισθήσεις, «σφίγγεται» το στομάχι, αυξάνεται η εφίδρωση... Όποτε ο οργανισμός νιώθει ότι απειλείται, αντιδρά ενστικτωδώς με αυτό τον τρόπο. Το στρες, λοιπόν, αποτελεί μια φυσιολογική και σωτήρια αντίδραση του οργανισμού, ο οποίος τίθεται σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει έναν κίνδυνο.
ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΥ ΣΤΡΕΣ
Η σωματική χαλάρωση, η απόσπαση της προσοχής και ο έλεγχος των σκέψεων αποτελούν το τρίπτυχο της επιτυχημένης διαχείρισης του στρες που προτείνουν οι ειδικοί. Οι τεχνικές αυτές «καλμάρουν» το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, αυξάνουν τη λειτουργία του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και τελικά προκαλούν χαλάρωση. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι τεχνικές χαλάρωσης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Εφαρμόστε όσες νιώθετε ότι σας ταιριάζουν περισσότερο. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις (όταν π.χ. το στρες πηγάζει από βαθύτερα ψυχικά αδιέξοδα που ενδέχεται να έχουν τις ρίζες τους ακόμη και στην παιδική ηλικία), μπορεί να χρειαστεί μια πρόσθετη βοήθεια με τη μορφή ψυχοθεραπείας (π.χ. ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία, δραματοθεραπεία).
Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί η λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Τα φάρμακα χορηγούνται όταν το στρες αγγίζει τα όρια της αγχώδους διαταραχής, δηλαδή όταν γίνεται χρόνιο, προκαλεί σωματικά συμπτώματα και αλλαγές στη συμπεριφορά. Στην περίπτωση αυτή, ο ειδικός θα κρίνει αν χρειάζεται αγωγή με αγχολυτικά και αντικαταθλιπτικά. Η συνδυαστική αγωγή διαρκεί το λιγότερο 6 μήνες και δεν συνιστάται να την ακολουθήσετε μόνοι σας, επειδή τα αγχολυτικά (βενζοδιαζεπίνες) μπορεί να προκαλέσουν εθισμό.
Οι αναπνευστικές ασκήσεις προσφέρουν άμεση ανακούφιση από το στρες. Η βασική αναπνευστική άσκηση στην οποία πρέπει να εξασκηθείτε είναι η διαφραγματική αναπνοή. Ο σκοπός αυτής της αναπνευστικής άσκησης (που στη γιόγκα ονομάζεται deerga shuasham) είναι να χαλαρώσει το διάφραγμα - το μυ που χωρίζει το θώρακα από την κοιλιά:
● Βάλτε το ένα χέρι στην κοιλιά και το άλλο στο στήθος.
● Εισπνεύστε πολύ αργά από τη μύτη (μετρώντας μέχρι το 4) και νιώστε την κοιλιά σας (και όχι το στήθος σας) να φουσκώνει με αέρα. Προσπαθήστε να κρατήσετε τον αέρα στο στομάχι σας (μετρώντας μέχρι το 4) και εκπνεύστε αργά (μετρώντας πάλι μέχρι το 4).
Συνιστάται να την κάνετε προληπτικά και όχι μόνο όταν το στρες σάς κυριεύει. Κάντε, λοιπόν, 5-10 επαναλήψεις τρεις φορές την ημέρα, ξαπλωμένοι στο κρεβάτι, όρθιοι κοντά στο παράθυρο ή καθιστοί. Ενδεχομένως, την ώρα που αναπνέετε να νιώσετε μια ελαφριά ζάλη, λόγω της υπεροξυγόνωσης του εγκεφάλου. Για να αποφύγετε την υπεροξυγόνωση, σιγουρευτείτε πως, κατά την εκπνοή, έχετε αδειάσει όλο τον αέρα από τα πνευμόνια σας. Εξασκηθείτε για μία εβδομάδα σε αυτή την τεχνική, προτού περάσετε στο επόμενο στάδιο (στις ασκήσεις μυϊκής χαλάρωσης).
Για να ελέγξετε το στρες που σας κυριεύει όταν πρόκειται να παρουσιάσετε μια εργασία, να κάνετε μια ομιλία ή να δώσετε εξετάσεις, μπορείτε να κάνετε μια πιο απαιτητική αναπνευστική άσκηση της γιόγκα, τη nadi sudhi. Η άσκηση αυτή εξισορροπεί τη λειτουργία των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου:
● Καθίστε χαλαρά με τα μάτια σας κλειστά.
● Με τον αντίχειρα του δεξιού χεριού, κλείστε ελαφρά το δεξί ρουθούνι και πάρτε μια βαθιά εισπνοή από το αριστερό.
● Με το δείκτη του ίδιου χεριού, κλείστε το αριστερό ρουθούνι και εκπνέυστε από το δεξί ρουθούνι τον αέρα που εισπνεύσατε μόλις πριν λίγο από το αριστερό.
Επαναλάβετε την άσκηση 15 φορές, ξεκουραστείτε και κάντε άλλες 15 επαναλήψεις (η άσκηση αυτή έχει αρκετές παραλλαγές, αλλά εμείς σας αναφέρουμε την πιο απλή εκδοχή).
Για να χαλαρώσετε από το μυϊκό σφίξιμο, οι ειδικοί προτείνουν την τεχνική του Jacobson, που βασίζεται στο σφίξιμο και στη χαλάρωση κάθε μυϊκής ομάδας του σώματος ξεχωριστά:
● Το ιδανικό είναι να είστε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι, αλλά μπορείτε να εξασκηθείτε και σε μια αναπαυτική καρέκλα.
● Σφίξτε και στη συνέχεια χαλαρώστε κάθε μυϊκή ομάδα (πόδια, χέρια, κοιλιά, αυχένας, κεφάλι, πρόσωπο κλπ.). ● Ολοκληρώστε την άσκηση ελέγχοντας νοητικά ότι κάθε σημείο του σώματός σας είναι χαλαρό.
Μπορείτε να εφαρμόσετε και παραλλαγές της μεθόδου, σφίγγοντας μαζί όλες τις μυϊκές ομάδες του σώματός σας και κατόπιν χαλαρώνοντας. Επίσης, μπορείτε να εξασκηθείτε ακόμη και στο τιμόνι του αυτοκινήτου, το οποίο θα σφίξετε δυνατά, νιώθοντας την ένταση στο πάνω μέρος του σώματός σας. Στη συνέχεια χαλαρώνετε τη λαβή.
Σκεφτείτε τι θα συνέβαινε εάν, καθώς βρισκόσασταν στα πρόθυρα μιας κρίσης άγχους και σας κοβόταν η ανάσα, οι παλμοί σας ανέβαιναν και η καρδιά σας «κλοτσούσε» στο στήθος σας, εκείνη ακριβώς τη στιγμή πατούσατε... ένα καρφί. Η κρίση του στρες θα σταματούσε, απαντούν οι ειδικοί. Θα πονούσε το πόδι σας, αλλά η προσοχή σας θα έφευγε από την κατάσταση που σας είχε στρεσάρει. Σύμφωνα με τους ειδικούς, δεδομένου ότι συχνά το στρες εντείνεται και συντηρείται από επίμονες αρνητικές σκέψεις, μια τεχνική που μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπισή του είναι η απόσπαση της προσοχής από τις συγκεκριμένες σκέψεις. Ο σκοπός είναι να εστιάσετε την προσοχή σας σε κάτι απαιτητικό ή... επώδυνο, όπως για παράδειγμα:
● Τυλίξτε το λαστιχάκι για τα μαλλιά τόσο σφιχτά γύρω από το δάχτυλό σας, ώστε να πονέσετε.
● Μετρήστε από το 1 έως το 20 μετρώντας έναν αριθμό κάθε 5 δευτερόλεπτα.
● Κάντε δύσκολους πολλαπλασιασμούς με εξαψήφια νούμερα.
● Σηκωθείτε αμέσως από την καρέκλα σας.
Όταν το στρες σάς κυριεύει, μια αποτελεσματική μέθοδος άμεσης αντιμετώπισης είναι να ασχοληθείτε με μια μορφή άσκησης, π.χ. βγείτε μια βόλτα γύρω από το τετράγωνο. Με τον τρόπο αυτό, ο οργανισμός σας «καταναλώνει» την περίσσεια αδρεναλίνη, ενώ το μυαλό σας αποσπάται από τις ανήσυχες σκέψεις. Γενικότερα, οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι όσοι ασχολούνται συστηματικά με μια σωματική δραστηριότητα ταλαιπωρούνται λιγότερο από το άγχος και την κατάθλιψη σε σύγκριση με όσους κάνουν καθιστική ζωή. Επιπλέον, η άσκηση σας βοηθά να αποκτήσετε καλύτερο έλεγχο του σώματός σας, καθώς και να διακρίνετε ευκολότερα τη διαφορά ανάμεσα στην ένταση και τη χαλάρωση του οργανισμού.
Συμβουλή: Συνιστάται να αποφύγετε τα ανταγωνιστικά αθλήματα, επειδή μπορεί να επιτείνουν το στρες.
Οι διατάσεις βοηθούν τους μυς να χαλαρώσουν και εσάς να καταπολεμήσετε την ένταση. Εάν θέλετε, μπορείτε να εφαρμόσετε μερικές απλές διατάσεις της γιόγκα:
● Κάντε περιστροφές με το κεφάλι, σκύβοντας από την αριστερή προς τη δεξιά μασχάλη. Με τον τρόπο αυτό, γίνεται διάταση των μυών του αυχένα.
● Σταθείτε όρθιοι με τα χέρια ψηλά και νιώστε ότι κάποιος σας τραβά τα χέρια προς το ταβάνι. Αισθανθείτε ότι οι σπόνδυλοί σας «ξεκολλούν». Με τον τρόπο αυτό, τεντώνεται η σπονδυλική σας στήλη.
● Καθίστε με την πλάτη ίσια και στρίψτε τον κορμό (όχι τη λεκάνη) ελαφρά προς τα δεξιά και μετά προς τα αριστερά. Η άσκηση αυτή είναι ευεργετική για τα νεύρα γύρω από τη σπονδυλική στήλη.
Πιέζοντας με τα δάχτυλά σας ορισμένα σημεία βελονισμού και ρεφλεξολογίας στο σώμα σας, μπορείτε να αποφορτιστείτε από το στρες. Καθίστε αναπαυτικά και ασκήστε κυκλικές και διεισδυτικές πιέσεις στα σημεία που αναφέρονται παρακάτω, είτε σε όλα είτε σε όποια προτιμάτε, αλλά πάντοτε και στις δύο πλευρές του σώματός σας:
● Με το δείκτη του χεριού σας, πιέστε στο κέντρο του αυτιού, στη λακκουβίτσα ακριβώς δίπλα από την τρύπα του αυτιού, για μισό με ένα λεπτό. Δεν χρειάζεται περισσότερο, επειδή το αυτί είναι κοντά στον εγκέφαλο και τα μηνύματα λαμβάνονται ταχύτατα από αυτόν.
Το σημείο αυτό αντιστοιχεί στο θώρακα, το ηλιακό πλέγμα και την καρδιά. Η πίεσή του θα σας ανακουφίσει από την ένταση, ιδιαίτερα όταν αυτή παίρνει τη μορφή βάρους στο θώρακα.
● Πιέστε για μισό με ένα λεπτό το λοβό του αυτιού σας με το δείκτη και τον αντίχειρά σας. Πού βοηθά: Ο λοβός, σύμφωνα με τη ρεφλεξολογία, αντιστοιχεί στον εγκέφαλο και η πίεσή του αποφορτίζει το νευρικό σας σύστημα.
● Πιέστε με τον αντίχειρά σας ακριβώς στο κέντρο της παλάμης σας για 1-2 λεπτά.
Πού βοηθά: Το λακκουβάκι που θα εντοπίσετε αποκαλείται από τους βελονιστές «ανάκτορο της εργασίας», επειδή συμβάλλει στην αποφόρτιση από την ένταση της δουλειάς.
● Πιέστε για 1-2 λεπτά την περιοχή ανάμεσα στο δείκτη και τον αντίχειρα του χεριού σας, με το δείκτη και τον αντίχειρα του άλλου χεριού.
Αυτό το τριγωνικό κομμάτι σάρκας αντιστοιχεί σε πολλές περιοχές του σώματος: στους πνεύμονες, την πλάτη, το ηλιακό πλέγμα και το διάφραγμα, όπου συσσωρεύεται όλη η ένταση. Η πίεση αυτού του σημείου σας βοηθά να αναπνεύσετε καλύτερα, να «καθαρίσετε» το μυαλό σας και να ανανεωθείτε.
● Ασκήστε πίεση είτε με τον αντίχειρα είτε με τα 3 δάχτυλα του χεριού (δείκτης, μέσος, παράμεσος) στη ράχη του ποδιού, στην περιοχή ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο δάχτυλο, για 1-2 λεπτά.
Ανακουφίζει από την ένταση στην περιοχή του στήθους, αλλά και του ήπατος, καθώς αντιστοιχεί στο μεσημβρινό του συκωτιού.
● Πιέστε δυνατά στη ράχη του ποδιού, ανάμεσα στους τένοντες των δύο τελευταίων δαχτύλων. Πού βοηθά: Αυτό είναι το σημείο ισορροπίας του οργανισμού. Αντιστοιχεί στο μεσημβρινό της χολής (η οποία «πρήζεται» όταν είμαστε σε ένταση, όπως και το συκώτι!).
Ο έλεγχος των σκέψεων είναι ένα απαιτητικό έργο που χρειάζεται εξάσκηση και υπομονή. Αποτελεί όμως ένα απαραίτητο στάδιο, από το οποίο πρέπει να περάσετε προκειμένου να διαχειριστείτε αποτελεσματικά το στρες, που σας κυριεύει όχι μόνο άμεσα, αλλά και μακροπρόθεσμα. Οι τεχνικές χαλάρωσης, που απαιτούν να βάλετε το μυαλό σας… να δουλέψει, είναι σαφώς πιο δύσκολες, αλλά και ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Γι’ αυτό αξίζει να εξασκηθείτε:
«Θα τα πάω άσχημα», «Δεν θα τα καταφέρω»... Συνήθως οι σκέψεις που γεννούν αυξημένο στρες δεν είναι ρεαλιστικές. Βασίζονται στην υπερβολή και την καταστροφολογία, αλλά με την ταχύτητα που περνούν από το μυαλό αφήνουν ένα ρεαλιστικό αποτύπωμα και μια πραγματικά δυσάρεστη αίσθηση (π.χ. σφίξιμο στο στομάχι):
● Το παράλογο των σκέψεών σας θα το διαπιστώσετε αν κάνετε τον κόπο να τις γράψετε. Είναι όμως σημαντικό να «πιάσετε» τις σκέψεις σας τη στιγμή που περνούν αστραπιαία από το μυαλό σας, διαφορετικά θα τις «χάσετε ». Οι ειδικοί τονίζουν ότι το πρώτο βήμα πριν ξεκινήσετε ακόμη και την πιο απλή αναπνευστική άσκηση χαλάρωσης είναι να θέσετε υπό έλεγχο τις αρνητικές σκέψεις που κατακλύζουν το μυαλό σας όταν βρίσκεστε υπό πίεση. Διαφορετικά, αυτές θα ξεπετάγονται πάντα στο μυαλό σας και θα παρεμποδίζουν ακόμη και μια απλή άσκηση αναπνοής.
Να θυμάστε πως ό,τι και αν είναι αυτό που σας προκαλεί στρες (π.χ. η άσκηση κριτικής, η ομιλία μπροστά σε κοινό, η ανάθεση ευθυνών) είναι σημαντικό να μην το αποφύγετε, αλλά να το αντιμετωπίσετε. Μπορεί να σκέφτεστε ότι θα είναι δυσάρεστο, επώδυνο και ότι θα επέλθει το χάος, αλλά η αλήθεια είναι ότι τίποτα από όλα αυτά δεν θα συμβεί. Ήδη αποφασίζοντας να αντιμετωπίσετε την κατάσταση που σας προκαλεί στρες κάνετε ένα τεράστιο βήμα προόδου.
Η τεχνική της καθοδηγούμενης φαντασίωσης πηγάζει από το διαλογισμό, που είναι ιδιαίτερα αγαπητός στην ανατολική κουλτούρα. Αν αμφιβάλλετε για το πόση δύναμη έχει μια εικόνα που θα δημιουργήσετε με τη σκέψη σας, σκεφτείτε απλά πώς αντιδράτε όταν σκέφτεστε ένα ολόφρεσκο ζουμερό πράσινο λεμόνι, το οποίο κόβετε με το μαχαίρι και το φέρνετε στο στόμα σας. Μήπως το στόμα σας γέμισε ήδη με σάλιο; Με έναν παρόμοιο τρόπο, πλάστε με το μυαλό σας μια εικόνα ηρεμίας και θα δείτε ότι θα χαλαρώσετε:
● Καθίστε αναπαυτικά, κλείστε τα μάτια και φέρτε στο μυαλό σας με κάθε λεπτομέρεια μια εικόνα που σας ευχαριστεί.
● Εστιάστε στις αισθήσεις που σας προκαλεί η εικόνα, π.χ. φανταστείτε ότι είστε σε μια ωραία παραλία, κάθεστε σε μια χνουδωτή πετσέτα πάνω στη ζεστή άμμο, νιώθετε τον ήλιο να ζεσταίνει το σώμα σας, ακούτε το κύμα, μυρίζετε την αύρα της θάλασσας. Η εικόνα της παραλίας συνήθως δρα χαλαρωτικά για τους περισσότερους, αν και ο καθένας μπορεί να διαλέξει το δικό του μοτίβο.
Εφαρμόστε αυτή την τεχνική όχι μόνο όταν είστε στρεσαρισμένοι, αλλά και προληπτικά. Συνιστάται να διαλογίζεστε το πρωί, μόλις έχετε ξυπνήσει, και το βράδυ πριν από το δείπνο. Μην απογοητευτείτε αν δεν τα καταφέρετε με την πρώτη προσπάθεια, μια και αυτή η τεχνική απαιτεί εξάσκηση.
Διαλογισμός express ενώ κάνετε ντους; Κι όμως γίνεται, απαντούν οι ειδικοί, οι οποίοι προτείνουν ακόμη και να διαλογιστείτε ενώ πλένετε τα πιάτα! Ενώ το νερό τρέχει, επικεντρωθείτε στην αίσθηση που αφήνει στα χέρια ή στο σώμα σας. Εάν στο μυαλό σας εισβάλλουν ανεπιθύμητες σκέψεις, στρέψτε ξανά απαλά την προσοχή σας στο τρεχούμενο νερό. Η εστίαση της εγκεφαλικής δραστηριότητας στις αισθήσεις ευνοεί τη λειτουργία του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και προκαλεί χαλάρωση.
Το μασάζ οποιασδήποτε μορφής (σιάτσου, κλασικό σουηδικό μασάζ κλπ.) βοηθά το σώμα να χαλαρώσει και συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης στον οργανισμό. Επιπλέον, όταν χαλαρώνει το σώμα, τείνει να χαλαρώνει και ο νους. Μάλιστα, σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι το μασάζ έχει πιο ευεργετική δράση στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης και του καρδιακού ρυθμού σε σύγκριση με μια φιλική συζήτηση, γεγονός που αναδεικνύει τη θεραπευτική δύναμη του αγγίγματος. Το ιδανικό είναι να σας κάνει μασάζ ένα οικείο σας πρόσωπο. Εναλλακτικά, κάντε μόνοι σας μαλάξεις στον αυχένα και τους ώμους, όπου τείνει να συσσωρεύεται η ένταση.
Ορισμένα μουσικά κομμάτια αποτελούν πολύτιμο βοήθημα στην αποφόρτιση του στρες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μουσική με αργό ή μέτριο τέμπο και με απλή, ρυθμική και μελωδική δομή προκαλεί ηρεμία και ευχαρίστηση. Πρόκειται για κομμάτια κλασικής μουσικής, σύγχρονης ορχηστρικής μουσικής (lounge, ethnic, ambient κλπ.), New Age, χορωδιακής ή ακόμη και τραγούδια. Σε κάθε περίπτωση, όμως, βασική προϋπόθεση για την επιλογή του μουσικού κομματιού που θα σας χαλαρώσει είναι να σας αρέσει. Επιπλέον, ο πιο αποδοτικός τρόπος για να αξιοποιήσετε πλήρως τη δύναμη της μουσικής ενάντια στο στρες είναι να συμμετάσχετε σε μια συνεδρία μουσικοθεραπείας, όπου ο μουσικοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να αποφορτιστείτε από την ένταση είτε παίζοντας είτε ακούγοντας μουσική.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες μουσικές επιλογές που μπορούν να σας «ταξιδέψουν» και να σας αποφορτίσουν από το στρες:
● επιλογές κλασικής μουσικής με σονάτες και συμφωνίες του Μότσαρτ
(ειδικά τα αργά μέρη) ή συνθέσεις του Μπαχ (Air on G-string), του Pachebel (Canon) και του Grieg (Peer Gynt Suite 1)
● new Age επιλογές των Secret Garden και του Kobialka
● μουσική συγκροτημάτων όπως οι Enia
● συλλογές ambient μουσικής όπως το Café del Mar
● ή ακόμη και μπαλάντες με ελληνικό χρώμα όπως της Καραΐνδρου, του Παπαθανασίου και του Χατζηδάκι.
Στην Ανατολή υπάρχει μια λέξη για αυτούς που απλά κάθονται και ησυχάζουν, χωρίς να κοιμούνται απαραίτητα: το ραχάτι. Καιρός να «ραχατέψετε» κι εσείς! Φροντίστε, λοιπόν, να υπάρχει έστω και μισή ώρα στο καθημερινό σας πρόγραμμα που δεν θα έχετε κάτι να κάνετε (η παρακολούθηση τηλεόρασης δεν ανήκει στο ραχάτι). Μπορείτε, για παράδειγμα, να καθίσετε στον καναπέ ακούγοντας μουσική, διαβάζοντας ένα βιβλίο ή απλά ονειροπολώντας. Άλλωστε, ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει αποδεδειγμένα την ανάγκη να ονειροπολεί (να αφαιρείται) κάθε 1,5 ώρα! Πρόκειται για μια αυτόματη λειτουργία που βοηθά στην «ανασυγκρότηση» του εγκεφάλου και η οποία σπανίως επιτελείται. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι σήμερα υπάρχει το λεγόμενο «σύνδρομο του burn-out» (επαγγελματικής εξουθένωσης), το οποίο προσβάλλει κυρίως εκείνους που εργάζονται πολλές ώρες και συναλλάσσονται με πολλούς ανθρώπους (π.χ. διευθυντές, καθηγητές, γιατρούς κλπ.).
Το έντονο στρες μπορεί να ταράξει τον ύπνο σας, αλλά και τα συχνά ξενύχτια μπορούν να προκαλέσουν στρες! Η σχέση του ύπνου με το στρες είναι αμφίδρομη. Βέβαια, το να χάσετε μερικά βράδια «καλού» ύπνου δεν θεωρείται επιζήμιο. Εάν, όμως, η καθυστέρηση στην έλευση του ύπνου και η πρόωρη αφύπνιση σας προκαλούν έντονη ανησυχία, τότε πρέπει να λάβετε τα μέτρα σας. Για να βελτιώσετε τον ύπνο σας:
● Ασχοληθείτε με μια σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά αποφύγετε την έντονη άσκηση τις βραδινές ώρες.
● Αποφύγετε τον καφέ, το κακάο, το αλκοόλ, τα βαριά και πικάντικα γεύματα και προτιμήστε ένα ζεστό γάλα ή ένα ρόφημα (τίλιο, χαμομήλι) πριν πέσετε για ύπνο.
● Εάν, παρ’ όλα αυτά, στριφογυρίζετε στο κρεβάτι σας και αυτό διαρκεί για περισσότερο από 15-20 λεπτά, σηκωθείτε και κάντε κάτι απλό (μικροδουλειές, διάβασμα) μέχρι να αισθανθείτε υπνηλία. Αποφύγετε, όμως, τη λήψη φαρμάκων χωρίς προηγουμένως να συμβουλευτείτε έναν ειδικό.
Οι ειδικοί εξηγούν ότι η ίδια η ζωή στις μεγαλουπόλεις αποτελεί ένα σημαντικό στρεσογόνο παράγοντα για πολλούς λόγους, όπως είναι:
› Η έλλειψη καθαρού αέρα (οξυγόνου) και η ηχορύπανση.
› Ο συνωστισμός, όχι μόνο στα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά και στο ίδιο το σπίτι, καθώς όλο και μικραίνουν οι διαστάσεις των χώρων διαβίωσης.
› Η έλλειψη επαφής με το έδαφος (το χώμα) και η αδυναμία να ξεκουραστούν τα μάτια ατενίζοντας τον ορίζοντα - και όχι το απέναντι κτίριο.
› Οι πολλές ώρες δουλειάς και η συνακόλουθη έλλειψη ελεύθερου χρόνου.
Προσπαθήστε, λοιπόν, να φεύγετε από την πόλη με κάθε ευκαιρία, οργανώνοντας ολιγοήμερες εκδρομές, Σαββατοκύριακα στην εξοχή, ακόμη και μονοήμερες αποδράσεις!
Μερικές σταγόνες αιθέριων ελαίων στο μαξιλάρι, στον αρωματικό λύχνο ή στο αφρόλουτρο θα σας καταπραΰνουν από την ένταση της ημέρας.
2-3 σταγόνες αιθέριο έλαιο χαμομηλιού στην άκρη του μαξιλαριού θεωρούνται ευεργετικές, κυρίως εάν το στρες σάς «χτυπά» στο στομάχι.
Σε έναν αρωματικό λύχνο, ρίξτε 2-4 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας. Είναι ένα βότανο που εξισορροπεί τον οργανισμό, δρα καταπραϋντικά και ανακουφίζει τυχόν δερματικούς ερεθισμούς. Μπορείτε να το συνδυάσετε και με το αιθέριο έλαιο βασιλικού, ο οποίος είναι κατευναστικός και τονώνει τη μνήμη.
Ρίξτε στην μπανιέρα 4-10 σταγόνες αιθέρια έλαια περγαμόντου και νεραντζιάς, τα οποία θα σας χαλαρώσουν και θα βελτιώσουν αισθητά τη διάθεσή σας. Εάν δεν έχετε χρόνο για ένα αφρόλουτρο, κάντε ένα ποδόλουτρο για 5-10 λεπτά.
Ίσως έχετε παρατηρήσει ότι, όταν είστε πιεσμένοι, τείνετε να τρώτε ανεξέλεγκτα, προτιμώντας κυρίως τα γλυκά, μια διατροφική παγίδα που τελικά δεν σας βοηθά να χαλαρώσετε. Σε περιόδους στρες, είναι απαραίτητο να τροφοδοτήσετε τον οργανισμό σας με τις ουσίες που έχει ανάγκη, ώστε να αντεπεξέλθει αποτελεσματικά στην ένταση που υφίσταται. Στις γραμμές που ακολουθούν, διαβάστε τι να αποφεύγετε όταν σας καταλαμβάνει το άγχος, καθώς και για τα θαυματουργά αντι-στρές συστατικά που κρύβονται σε ορισμένα τρόφιμα.
Στα ζαχαρούχα και ραφιναρισμένα τρόφιμα
Το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου «ικανοποιείται» άμεσα από την κατανάλωση τροφίμων με γλυκιά γεύση (γλυκά, άσπρο ψωμί, αρτοσκευάσματα κλπ). Επιπλέον, τα ζαχαρούχα τρόφιμα αποτελούν το κατεξοχήν «καύσιμο» του εγκεφάλου και τον τροφοδοτούν άμεσα με ενέργεια.
Τα γλυκά δημιουργούν απότομες αυξομειώσεις στα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα: προκαλούν την άμεση άνοδό τους, αλλά και την εξίσου γρήγορη κάθοδό τους, γεγονός που σημαίνει ότι το αίσθημα της τόνωσης που παρέχουν είναι παροδικό και γρήγορα το διαδέχεται το αίσθημα της κόπωσης. Το αποτέλεσμα είναι η εκ νέου κατανάλωση γλυκού. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος, που τελικά εξαντλεί τον οργανισμό. Επιπλέον, τα γλυκά σάς φορτώνουν με περιττές θερμίδες, αλλά και ενοχές.
Η δράση του αλκοόλ στον εγκέφαλο είναι ιδιόμορφη. Αρχικά προκαλεί χαλάρωση, λόγω της καταστολής του κεντρικού νευρικού συστήματος, αλλά στη συνέχεια προκαλεί διέγερση. Αναμφίβολα, ένα ποτήρι κρασί ή ουίσκι στο τέλος μιας πιεσμένης ημέρας δεν αποτελεί πρόβλημα.
Η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ, ως τρόπος διαχείρισης του στρες, δεν σας βοηθά ουσιαστικά και μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση.
Η καφεΐνη είναι διεγερτική, γι’ αυτό συστήνεται η κατανάλωση καφέ να μην ξεπερνά τα 2-3 φλιτζάνια ημερησίως.
Επιδεινώνει την ήδη τεταμένη κατάσταση του οργανισμού σας.
Η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό, κούραση και δυσκολία συγκέντρωσης. Γι’ αυτό, να πίνετε καθημερινά άφθονο νερό (κατά μέσο όρο 8 ποτήρια).
Γιατί καταφεύγουμε στη σοκολάτα όταν έχουμε στρες; Αρκετές μελέτες αποδίδουν τη ροπή προς τη σοκολάτα στο γεγονός ότι περιέχει τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που συμβάλλει στη σύνθεση της σεροτονίνης - της «ορμόνης της ευχαρίστησης» του εγκεφάλου.
Άλλες έρευνες αποδίδουν την ηρεμιστική της δράση στο γεγονός ότι περιέχει μαγνήσιο, το οποίο συμβάλλει στην εύρυθμη μυϊκή λειτουργία, ενώ μια πρόσφατη μελέτη εντοπίζει ως «ατού» της σοκολάτας τις μεθυλοξανθίνες που περιέχει. Πάντως, δεν λείπουν και οι μελέτες που αποδίδουν την προτίμηση στη σοκολάτα απλώς στο ότι είναι γλυκιά και νόστιμη!
Μπορείτε να καταπολεμήσετε το στρες με τη βοήθεια των βοτάνων. Πίνετε 1-2 ροφήματα την ημέρα (βράστε το νερό και στη συνέχεια ρίξτε για 3-5 λεπτά τα φύλλα του βοτάνου, σουρώστε και πιείτε το). Μετά από 1-2 μήνες βοτανοθεραπείας, συνιστάται να κάνετε διάλειμμα 2 εβδομάδων. Τα βότανα που προτείνουν οι ειδικοί είναι:
Θεωρούνται ήπια βότανα με ηρεμιστική δράση. Μπορείτε να τα συνδυάσετε και μεταξύ τους για να έχετε πιο κατευναστικό αποτέλεσμα. Και τα δύο ηρεμούν το στομάχι.
Το βότανο αυτό θεωρείται πιο δυνατό από το τίλιο και το χαμομήλι. Συνιστάται στην περίπτωση που αισθάνεστε πιεσμένοι και παράλληλα αυτή η κατάσταση σας έχει «χαλάσει» τη διάθεση και σας έχει κάνει μελαγχολικούς.
Συνιστάται για την περίπτωση που είστε σε μεγάλη ένταση και νιώθετε εξουθενωμένοι. Εάν, εκτός από εξάντληση, έχετε και κακή διάθεση, συνδυάστε το με την πασιφλόρα.
Εάν το στρες που βιώνετε είναι τόσο έντονο που έχετε φτάσει στο σημείο να ταλαιπωρείστε από αϋπνίες, τότε δοκιμάστε τη βαλεριάνα (η οποία συνδυάζεται και με το τίλιο).
| Βιταμίνες του συμπλέγματος Β | Άπαχο κρέας, πουλερικά, όσπρια, γαλακτοκομικά, αυγά, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηροί καρποί και πράσινα φυλλώδη λαχανικά | Το στρες «αδειάζει» τον οργανισμό από τα αποθέματα των βιταμινών Β. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να καταναλώνετε τρόφιμα που είναι καλές πηγές αυτού του συμπλέγματος βιταμινών. |
| ω-3 λιπαρά οξέα | Λιπαρά ψάρια (σκουμπρί, σαρδέλα, σολομός), λιναρόσπορος, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, καρύδια, γλιστρίδα | Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα ω-3 λιπαρά οξέα, πέραν της αντιφλεγμονώδους δράσης τους, έχει φανεί ότι προστατεύουν και την καρδιά από τις βλαβερές επιπτώσεις του στρες. |
| Τρυπτοφάνη | Άπαχο κρέας, πουλερικά και ψάρια, σοκολάτα | Είναι ένα αμινοξύ που οδηγεί στην αύξηση των επιπέδων της σεροτονίνης, του «φυσικού ηρεμιστικού» του εγκεφάλου. |
| Μαγνήσιο | Μπανάνες, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ξηροί καρποί | Παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία τόσο του μυϊκού όσο και του νευρικού συστήματος. |
| Αντιοξειδωτικά (βιταμίνες C, E, σελήνιο, φυτοχημικά) | Ντομάτες, πιπεριές, ακτινίδια, εσπεριδοειδή, φράουλες Ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηροί καρποί, πράσινα φυλλώδη λαχανικά Θαλασσινά, ξηροί καρποί, δημητριακά Καρότα, σταφύλια, μάνγκο, πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ | Το χρόνιο στρες αυξάνει την παραγωγή των ελεύθερων ριζών, οι οποίες «απενεργοποιούν» τα φυσικά αντιοξειδωτικά του οργανισμού. Αυτό σημαίνει ότι αδυνατίζει η άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος,\ γι’ αυτό και αυξάνεται η πιθανότητα να αρρωστήσει κανείς, όταν διανύει μια ιδιαίτερα στρεσογόνο περίοδο. Ενισχύστε, λοιπόν, την άμυνα του οργανισμού σας προσλαμβάνοντας αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε, το σελήνιο, και τα διάφορα φυτοχημικά, όπως τα καροτενοειδή| και τα φλαβονοειδή. |
Πηγές
Βιβλιογραφία: Helen Kennerley, «Ξεπερνώντας το άγχος», μετάφραση Γ. Ευσταθίου, Κ. Αγγελή, Γ΄ έκδοση, Ελληνικά γράμματα, Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς
Ίντερνετ: •www.musictherapy.gr •http: //www.nlm.nih.gov/medlineplus/stress.htm
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Χρήστο Πήττα, νευρολόγο-ψυχίατρο, την κ. Κατερίνα Αγγελή, ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια, τη δρ. Σμαρούλα Παντελή, ιατρική ψυχολόγο, ψυχοδραματίστρια, συγγραφέα, συνεργάτιδα του Πανεπιστημίου Πειραιώς, την κ. Εύη Παπανικολάου, ΜΑ, MSc, FAMI, υποψήφια διδάκτορα Μουσικοθεραπείας, ψυχοθεραπεύτρια GIM, πρόεδρο του Ελληνικού Συλλόγου Καταρτισμένων Επαγγελματιών Μουσικοθεραπευτών, τον κ. Μιχάλη Κυριακίδη, πτυχιούχο Ιατρικής, φυσικοπαθητικό, ρεφλεξολόγο, την κ. Σοφία Ελευθερίου, κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο, και την κ. Γιάννα Κατσαγεώργη, δασκάλα γιόγκα.
ΠΗΓΗhttp://www.vita.gr/html/ent/451/ent.7451.asp
Τροφές «ασπίδες» κατά του στρες
Άγχος, στρες, οικονομική κρίση και δυσάρεστες καταστάσεις είναι μερικοί από τους παράγοντες που σας «ρίχνουν» ψυχολογικά. Υπάρχει τρόπος να ανταπεξέλθετε μέσω της διατροφής επιλέγοντας τροφές που ανεβάζουν τη διάθεση .
Βρώμη
Αισθάνεστε ότι νευριάζετε με το παραμικρό και ενεργείτε στην… διαπασών με κάθε τι που παρεκκλίνει των επιθυμιών σας; Αυτό που χρειάζεστε είναι να προσθέσετε λίγες νιφάδες βρώμης στην καθημερινή σας διατροφή. Είναι πλούσιες σε διαλυτές φυτικές ίνες και γι αυτό βοηθούν στην εξομάλυνση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα από την επιβράδυνση της απορρόφησης του. Επιπλέον, επιβραδύνει την κένωση του στομάχου με αποτέλεσμα να μην πεινάτε γρήγορα. Άλλες τροφές πλούσιες σε διαλυτές φυτικές ίνες είναι οι εξής: φασόλια, μπιζέλια, κριθάρι, τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες και τα μήλα.
Αισθάνεστε ότι νευριάζετε με το παραμικρό και ενεργείτε στην… διαπασών με κάθε τι που παρεκκλίνει των επιθυμιών σας; Αυτό που χρειάζεστε είναι να προσθέσετε λίγες νιφάδες βρώμης στην καθημερινή σας διατροφή. Είναι πλούσιες σε διαλυτές φυτικές ίνες και γι αυτό βοηθούν στην εξομάλυνση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα από την επιβράδυνση της απορρόφησης του. Επιπλέον, επιβραδύνει την κένωση του στομάχου με αποτέλεσμα να μην πεινάτε γρήγορα. Άλλες τροφές πλούσιες σε διαλυτές φυτικές ίνες είναι οι εξής: φασόλια, μπιζέλια, κριθάρι, τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες και τα μήλα.
Καρύδια
Τα καρύδια θεωρούνται εδώ και καιρό ως μία «τροφή του εγκεφάλου». Πλέον όμως, γνωρίζουμε πως είναι και μια άριστη πηγή ωμέγα-3 απαραίτητων λιπαρών οξέων, που «φροντίζει» τα κύτταρα του εγκεφάλου και τη διάθεση, γιατί βοηθά τους νευροδιαβιβαστές να λειτουργούν σωστά. Αυτός είναι άλλωστε και ένας από τους λόγους που μπορεί να λειτουργήσει θετικά σε άτομα με κατάθλιψη.Άλλες τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα περιλαμβάνουν το σολομό, τις σαρδέλες, τον λιναρόσπορο, και τα αυγά εμπλουτισμένα με ω-3.
Τα καρύδια θεωρούνται εδώ και καιρό ως μία «τροφή του εγκεφάλου». Πλέον όμως, γνωρίζουμε πως είναι και μια άριστη πηγή ωμέγα-3 απαραίτητων λιπαρών οξέων, που «φροντίζει» τα κύτταρα του εγκεφάλου και τη διάθεση, γιατί βοηθά τους νευροδιαβιβαστές να λειτουργούν σωστά. Αυτός είναι άλλωστε και ένας από τους λόγους που μπορεί να λειτουργήσει θετικά σε άτομα με κατάθλιψη.Άλλες τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα περιλαμβάνουν το σολομό, τις σαρδέλες, τον λιναρόσπορο, και τα αυγά εμπλουτισμένα με ω-3.
Τσάι
Παρόλο που η καφεΐνη έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε μια πιο θετική διάθεση και βελτίωση των επιδόσεων, η σωστή κατανάλωσή της από την λάθος, διαχωρίζεται από μια… λεπτή γραμμή.Πάρα πολύ καφεΐνη μπορεί να σας δημιουργήσει εξάρτηση και να σας κάνει νευρικό, οξύθυμο, υπερευαίσθητο ή ακόμη και να σας δημιουργεί συχνούς και έντονους πονοκεφάλους.
Τι να δοκιμάσετε: Μια καλή στρατηγική είναι να περιορίσετε τον εαυτό σας ώστε να μην υπερβαίνετε το ένα φλιτζάνι την ημέρα. Σε περίπτωση όμως που σας είναι αδύνατον να το καταφέρετε αντικαταστήστε το δεύτερο φλιτζάνι με ένα ποτήρι πράσινο τσάι. Σύντομα θα σας γίνει συνήθεια.
Παρόλο που η καφεΐνη έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε μια πιο θετική διάθεση και βελτίωση των επιδόσεων, η σωστή κατανάλωσή της από την λάθος, διαχωρίζεται από μια… λεπτή γραμμή.Πάρα πολύ καφεΐνη μπορεί να σας δημιουργήσει εξάρτηση και να σας κάνει νευρικό, οξύθυμο, υπερευαίσθητο ή ακόμη και να σας δημιουργεί συχνούς και έντονους πονοκεφάλους.
Τι να δοκιμάσετε: Μια καλή στρατηγική είναι να περιορίσετε τον εαυτό σας ώστε να μην υπερβαίνετε το ένα φλιτζάνι την ημέρα. Σε περίπτωση όμως που σας είναι αδύνατον να το καταφέρετε αντικαταστήστε το δεύτερο φλιτζάνι με ένα ποτήρι πράσινο τσάι. Σύντομα θα σας γίνει συνήθεια.
Σολωμός
Στη διάρκεια των τελευταίων ετών, έρευνες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της σεροτονίνης, μια από τις βασικές ορμόνες των νευροδιαβιβαστών που επηρεάζουν τη διάθεσή μας, και μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση των διαταραχών της διάθεσης.
Στη διάρκεια των τελευταίων ετών, έρευνες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της σεροτονίνης, μια από τις βασικές ορμόνες των νευροδιαβιβαστών που επηρεάζουν τη διάθεσή μας, και μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση των διαταραχών της διάθεσης.
Βιταμίνη D παίρνουμε, κυρίως μέσω της έκθεσης στο ηλιακό φως και σε μικρές ποσότητες μέσω των τροφίμων.
Μία πρόσφατη μελέτη όμως, έδειξε ότι η έκθεση στον ήλιο κατά τους χειμερινούς μήνες (από Νοέμβριο έως Φεβρουάριο) δεν παράγει σημαντικές ποσότητες βιταμίνης D στο δέρμα.Ειδικά αυτούς τους μήνες λοιπόν φροντίστε ώστε να παρέχετε στον οργανισμό σας επαρκής ποσότητες της συγκεκριμένης βιταμίνης μέσω της διατροφής σας.Τι να δοκιμάσετε: Αντί τόνου στο σάντουιτς σας, επιλέξτε σολωμό είτε φρέσκο είτε από κονσέρβα που όμως θα είναι συσκευασμένος σε νερό για να είναι χαμηλότερος σε θερμίδες από ότι στο λάδι.Άλλες τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D είναι το εμπλουτισμένο γάλα και το γάλα σόγιας.
Μία πρόσφατη μελέτη όμως, έδειξε ότι η έκθεση στον ήλιο κατά τους χειμερινούς μήνες (από Νοέμβριο έως Φεβρουάριο) δεν παράγει σημαντικές ποσότητες βιταμίνης D στο δέρμα.Ειδικά αυτούς τους μήνες λοιπόν φροντίστε ώστε να παρέχετε στον οργανισμό σας επαρκής ποσότητες της συγκεκριμένης βιταμίνης μέσω της διατροφής σας.Τι να δοκιμάσετε: Αντί τόνου στο σάντουιτς σας, επιλέξτε σολωμό είτε φρέσκο είτε από κονσέρβα που όμως θα είναι συσκευασμένος σε νερό για να είναι χαμηλότερος σε θερμίδες από ότι στο λάδι.Άλλες τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D είναι το εμπλουτισμένο γάλα και το γάλα σόγιας.
Φακές
Είναι μέλος της οικογένειας των ψυχανθών και αποτελούν μια άριστη πηγή φυλλικού οξέος, που είναι απαραίτητη για τη διάθεση και την καλή λειτουργία των νεύρων του εγκεφάλου.Τα χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος έχουν συνδεθεί με την κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη του Χάρβαρντ έδειξε ότι το 38 % των γυναικών που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν έλλειψη φυλλικού οξέος. Αν και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη καταλάβει πλήρως τη σύνδεση, αυτό φαίνεται να επηρεάζει το μεταβολισμό της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και της νοραδρεναλίνης, σημαντικών νευροδιαβιβαστών για τον «έλεγχο» της διάθεσης.
Είναι μέλος της οικογένειας των ψυχανθών και αποτελούν μια άριστη πηγή φυλλικού οξέος, που είναι απαραίτητη για τη διάθεση και την καλή λειτουργία των νεύρων του εγκεφάλου.Τα χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέος έχουν συνδεθεί με την κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη του Χάρβαρντ έδειξε ότι το 38 % των γυναικών που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν έλλειψη φυλλικού οξέος. Αν και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη καταλάβει πλήρως τη σύνδεση, αυτό φαίνεται να επηρεάζει το μεταβολισμό της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και της νοραδρεναλίνης, σημαντικών νευροδιαβιβαστών για τον «έλεγχο» της διάθεσης.
Άλλες πηγές φυλλικού οξέος περιλαμβάνουν: τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού, πράσινα λαχανικά όπως το σπανάκι και το μπρόκολο, το συκώτι και τα φασόλια.
ΠΗΓΗ: iatronet.gr
Αντίο στρες με 10 τροφές
Μιας και η περίοδος που διανύουμε μάλλον είναι από τις πιο αγχωτικές της χρονιάς, ίσως είναι μια καλή στιγμή να βρούμε τη λύση στο άγχος μέσω της διατροφής.
|
Τα οικονομικά σας πάνε από το κακό στο χειρότερο, τα προσωπικά σας δεν είναι και στα καλύτερά τους και σαν να μη φτάνουν τα δικά σας, ολόκληρη η χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού κι εσείς περιμένετε την κρίση άγχους και πανικού να σας χτυπήσει την πόρτα από στιγμή σε στιγμή. Αντί, όμως, να περιμένετε καρτερικά την… πόρτα να χτυπήσει, πρέπει να λάβετε δράση και το να ξεκινήσετε από τη διατροφή σας είναι το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε.
Οι στρεσογόνες καταστάσεις στη ζωή μας, οι οποίες μας «ενοχλούν» σε σχεδόν καθημερινή βάση, άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο, προκαλούν αύξηση των επιπέδων της κορτιζόλης, της ορμόνης του άγχους, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί… λιγούρες που συνήθως αφορούν υδατάνθρακες και ειδικά γλυκά, σύμφωνα με τους ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Σαν Φρανσίσκο, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια.
Όσο, όμως, περισσότερο καταναλώνουμε τέτοιες τροφές, τόσο χειροτερεύει η συναισθηματική μας κατάσταση και η κορτιζόλη μας δημιουργεί κι άλλο πρόβλημα, καθώς διεγείρει ένα ένζυμο στα κύτταρα λίπους, το οποίο μετατρέπει την κορτιζόνη σε ακόμη περισσότερη κορτιζόλη. Επειδή, μάλιστα, τα ένζυμα αυτά βρίσκονται κυρίως στα κύτταρα της κοιλιακής περιοχής, το άγχος καταλήγει να διογκώνει ολοένα και περισσότερο την κοιλιά μας, κάτι που κάνει κακό τόσο στη σιλουέτα μας, όσο και στην υγεία μας, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και διαβήτη.
Όλα αυτά, όμως, μπορείτε να τα αποφύγετε κάνοντας τις σωστές επιλογές στη διατροφή σας. Ποιες είναι αυτές;
Σπαράγγια: σας κρατούν χαλαρούς
Μπορεί να προκαλούν μια περίεργη οσμή στα ούρα, αλλά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυλλικό οξύ, το οποίο είναι ένα σημαντικό συστατικό για να διατηρούμε το άγχος σε χαμηλά επίπεδα. Προτιμήστε τα στον ατμό, προσθέστε τα στις σαλάτες ή ψήστε τα στα κάρβουνα αν τα θέλετε πιο τραγανιστά.
 |
Αβοκάντο: γευστικά και αντιστρεσογόνα
Το κρεμώδες αυτό φρούτο μπορεί να σας κρατήσει μακριά από το άγχος κι έχει πολλαπλά οφέλη: είναι πλούσιο σε γλουταθιόνη η οποία μπλοκάρει την εντερική απορρόφηση κάποιων λιπαρών που προκαλούν οξειδωτική ζημιά, ενώ περιέχει επίσης λουτεΐνη, βήτα-καροτίνη, βιταμίνη Ε και περισσότερο φυλλικό οξύ από άλλα φρούτα. Μια μερίδα (δηλαδή περίπου το ¼ του φρούτου) έχει επίσης πολλές βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι οποίες ενισχύουν το νευρικό σύστημα που καταπονείται από το άγχος, ενώ πολλές φορές έλλειψη αυτών οδηγούν σε στρες.
Μύρτιλα: τα αγχολυτικά φρούτα
Τα μύρτιλα παρουσιάζουν τα υψηλότερα επίπεδα ενός αντιοξειδωτικού, της ανθοκυανίνης και σχετίζονται με διάφορα οφέλη όσον αφορά την υγεία μας και με οξείες γνωστικές ικανότητες. Ακόμη, όλα τα φρούτα της ίδιας οικογένειας (φράουλες, σμέουρα, κράνα κ.λπ) είναι πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία φαίνεται να δρα βοηθητικά ενάντια στο στρες (σύμφωνα μελέτες, μάλιστα, όσοι είχαν λάβει βιταμίνη C στο πλαίσιο έρευνας, παρουσίαζαν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και επίπεδα κορτιζόλης σε συνθήκες στρες).
 |
Χαμομήλι: καταπραΰνει τις… αισθήσεις
Όλοι έχουμε ακούσει ότι το χαμομήλι είναι το καλύτερο ρόφημα για να μας χαλαρώσει πριν τον ύπνο και οι αποδείξεις ότι έχει καταπραϋντική δράση, πλέον ενισχύονται. Νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανία έδειξε ότι το χαμομήλι έριξε τα συμπτώματα άγχους σε συμμετέχοντες με πρόβλημα και μάλιστα σημαντικά. Εκτός, όμως, του ότι ηρεμεί τα νεύρα, σύμφωνα με το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, το χαμομήλι προωθεί τον ύπνο, οπότε αν αντιμετωπίζετε τέτοια προβλήματα το βράδυ, κλείστε την τηλεόραση, τον υπολογιστή και το κινητό και πιείτε ένα φλιτζάνι χαμομήλι.
Κάσιους: και οι ξηροί καρποί κατά του άγχους
Εκτός από εξαιρετικά σνακ λόγω του συνδυασμού πρωτεΐνης και λίπους, τα κάσιους είναι μια πολύ καλή πηγή ψευδάργυρου με περιεκτικότητα 11% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης στα 30 γραμμάρια. Έχει βρεθεί από τους ειδικούς ότι τα χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου συνδέονται με κατάθλιψη και άγχος κι αφού ο οργανισμός μας δεν έχει τρόπο να αποθηκεύσει το σημαντικό αυτό μέταλλο, είναι απαραίτητο να το λαμβάνουμε καθημερινά.
 |
Μαύρη σοκολάτα: γλυκό αγχολυτικό
Εκτός του ότι είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά που τη βάζουν στην κορυφή της λίστας με τις ευεργετικές για την καρδιά τροφές, η σοκολάτα διασυνδέεται αδιαμφισβήτητα και με τη διάθεσή μας. Πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια έδειξε, μάλιστα, ότι τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες καταναλώνουν περισσότερη σοκολάτα όταν τα συμπτώματα κατάθλιψης ανεβαίνουν, αφού υπάρχουν αποδείξεις ότι μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα. Η σκούρα σοκολάτα, μάλιστα, φαίνεται να ρίχνει την αρτηριακή πίεση δίνοντας μια αίσθηση ηρεμίας, ενώ παρέχει πολυφαινόλες και φλαβονοειδή στον οργανισμό, που αποτελούν σημαντικά αντιοξειδωτικά.
Στρείδια: υπέρ της λίμπινο, κατά του άγχους
Μπορεί τόσα χρόνια να νομίζατε ότι η σημαντική τους ιδιότητα ήταν αυτή που τα καθιστά αφροδισιακά, όμως έχουν δράση και κατά του άγχους, καθώς έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο. Συγκεκριμένα, έξι στρείδια αποδίδουν περισσότερο από το μισό της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης του σημαντικού αυτού μετάλλου, αποτελώντας σημαντικό όπλο κατά του στρες.
 |
Σκόρδο: δυναμώνει ό,τι αποδυναμώνει το στρες
Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, το σκόρδο μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πλεόνασμα ελεύθερων ριζών, οι οποίες προκαλούνται από το περιβάλλον, τη διατροφή, το άγχος κ.ο.κ. και προκαλούν βλάβες στα κύτταρα. Λόγω, μάλιστα, του ότι το στρες αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, το σκόρδο αποτελεί σημαντικό διατροφικό μας φίλο, αφού μπορεί να φέρει ξανά την ισορροπία, αλλά και να καταπολεμήσει το κοινό κρύωμα και σοβαρότερες ασθένειες, χάρη στην αλισίνη του.
Βρώμη: χορταίνει και ηρεμεί
Σαν σύνθετος υδατάνθρακας, η βρώμη προκαλεί την παραγωγή σεροτονίνης στον εγκέφαλο, η οποία όχι μόνο έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, αλλά ταυτόχρονα μας βοηθά να ξεπεράσουμε το άγχος που μπορεί να μας καταβάλλει, λόγω των ηρεμιστικών της ιδιοτήτων. Συν τοις άλλοις, η διαλυτή ίνα βήτα-γλυκάνη που συναντάμε στη βρώμη φαίνεται να μας οδηγεί πιο άμεσα σε αίσθημα κορεσμού σε σχέση με άλλες φυτικές ίνες, με αποτέλεσμα να μένουμε χορτάτοι και να τρώμε λιγότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
 |
Πορτοκάλια: η γρήγορη λύση κατά του στρες
Άλλη μια πηγή πλούσια σε βιταμίνη C, τα πορτοκάλια έχουν άλλο ένα σημαντικό πλεονέκτημα: μεταφέρονται εύκολα, οπότε μπορείτε να τα έχετε πάντα εύκαιρα στη δουλειά ή όπου αλλού το στρες σας ταλαιπωρεί συχνά. Ο φλοιός τους τα προστατεύει και η βιταμίνη τους είναι έτοιμη ανά πάσα στιγμή να σας ηρεμήσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου